„Projektując tablice korzystaliśmy z historycznych materiałów i zdjęć, których nie zachowało się zbyt wiele. Liczyło się miejsce lub kąt, z którego zostały one zrobione. Dlatego tablice postawiono w tych miejscach, z których wykonano zdjęcia budynków – opowiada Eryka Sudnicka, specjalistka ds. dziedzictwa kulturowego administracji Samorządu Rejonu Solecznickiego. – Zdjęcia obiektów wykonane są z daleka, są niezbyt szczegółowe, więc na tablicach ukazany obraz jest niezbyt precyzyjny, ale odtwarzający architektoniczny kształt zniszczonych budynków. Mamy nadzieję, że uda się nam przynajmniej częściowo zaspokoić ciekawość odwiedzających. Turyści mogą zobaczyć takie tablice również w Parku Regionalnym Wilii, na których odtworzony widok na kurhan Bradeliškės”.
Specjalistka dodała, że odwiedzający Republikę Pawłowską, którzy chcą zrobić zdjęcie i dopasować je do widoku budynków i linii zabudowy, powinni znaleźć „swoje miejsce”. Bo z uwagi na różny wzrost ludzi nie da się ustanowić jednego miejsca, z którego wszyscy mieliby taki sam widok. A więc potrzeba nieco cierpliwości w znalezieniu odpowiedniego dla siebie punktu obserwacyjnego.
Na terenie dawnej Republiki Pawłowskiej urządzono trzy tablice 3D z widokiem na oficynę, dwór i lodownię. Spośród tych zabytków najlepiej zachowała się lodownia. Niestety, z dworu, oficyny i stajni pozostały jedynie ruiny.
W XVIII wieku słynna na całą Europę Rzeczpospolita Pawłowska obejmowała obszar ponad 3 tys. hektarów. Miała własną konstytucję, herb, pieniądze, parlament, skarb, kasę samopomocy, szkołę, itd. Jej prezydent, ks. kanonik Paweł Ksawery Brzostowski zniósł w swych posiadłościach pańszczyznę, ziemię rozparcelował między chłopów i wprowadził spłaty tytułem wykupu. Dbał też o ich życie, zdrowie, kulturę i oświatę. Rzeczpospolita Pawłowska istniała prawie 30 lat. Gdyby nie ostatni rozbiór Polski i klęska powstania kościuszkowskiego, mogłaby istnieć dalej. W 1794 roku Rzeczpospolita Pawłowska przestała istnieć.
Przez dłuższy czas ten obiet należał do Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa. W 2012 r. przejął go Samorząd Rejonu Solecznickiego i dostosował do potrzeb turystycznych. Do obiektu został urządzony dojazd, wybudowano parking i ścieżki, uporządkowano ruiny budynków.
Na podst. salcininkai.lt
