Ochrzczony na Wawelu Wielki Książę Litewski Jagiełło został królem Polski i po powrocie do Wilna 17 lutego 1387 roku wydał przywilej fundacyjny dla biskupstwa wileńskiego, zakładając na swych włościach (w Wiłkomierzu, Mejszagole, Lidzie, Niemenczynie, Miednikach, Krewie, Hajnie, Obolcach) pierwsze parafie. Papież Urban VI bullą Romanus Pontifex z 12 marca 1388 roku erygował biskupstwo wileńskie, które weszło w skład metropolii gnieźnieńskiej (1415-1795). Przybyły do Wilna biskup poznański Dobrogost nadał kościołowi św. Stanisława w Wilnie status katedry, powołał pierwszych prałatów i kanoników, mianował franciszkanina Andrzeja Wasiło (Andrzej herbu Jastrzębiec) biskupem wileńskim.
Uważa się, że biskupstwo wileńskie było największym w Europie. Obejmowało województwa: wileńskie, trockie, witebskie, połockie, mińskie, nowogródzkie, mścisławskie, smoleńskie, część brzeskiego. Podczas rozbiorów Republiki Obojga Narodów w latach 1772-1795 biskupstwo wileńskie znalazło się pod carską Rosją, utraciło wiele dekanatów. W XIX w. i na początku XX w. biskupstwo wileńskie uległo kolejnym podziałom.
W zbiorach Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa w Wilnie znajdują się w większości dokumenty z XVII-XIX w., dotyczące mienia duchowieństwa.
W 1997 roku Dział Książki Rzadkiej i Rękopisów Biblioteki Narodowej przejął od Centrum Bibliografii i Księgoznawstwa archiwa Kapituły Wileńskiej.
Na wystawie eksponowanych jest kilka rękopisów z tego archiwum, dotyczących niektórych faktów z działalności biskupstwa wileńskiego. Ukazują, jak była zarządzana katedra wileńska, jak doglądany budynek i mienie, jakie było zaopatrzenie parafii i kościołów. Zawierają dane o nominacjach duchownych, ich sprawach finansowych i podatkowych, działalności klasztorów.
Wystawę „Ślady przeszłości”, poświęconą 630-leciu założenia biskupstwa wileńskiego, można obejrzeć do 10 lutego w czytelni Działu Książki Rzadkiej i Rękopisów w Bibliotece Narodowej im. Martynasa Mažvydasa w Wilnie, 5. piętro. Wstęp wolny.
Na podst. lnb.lt
