Kurpie – to etnograficzna grupa zamieszkująca północno-zachodnią część województwa podlaskiego i północno-wschodnią część województwa mazowieckiego. Zamieszkują głównie Puszczę Kurpiowską i mają swoją oryginalną kulturę i obyczaje. Zapraszamy więc do zapoznania się z nimi!

Wycinankarstwo pojawiło się jako dziedzina zdobnictwa wnętrza chat kurpiowskich w XIX wieku. Do wycinania zaczęto stosować (używa się ich do dnia dzisiejszego) nożyc do strzyżenia owiec. Wycinano nimi białe bibułkowe wstążki zasłaniające zniszczone ramy obrazów. Wraz z pojawieniem się glansowanego papieru, na ścianach izb pojawiły się kolorowe leluje, gwiazdy, ptaki. Wycinaniem zajmowały się głównie kobiety, dla których zajęcie to stanowiło dodatkowe źródło dochodu. Dziedzina ta jest nadal żywa, choć sama wycinanka uległa przeobrażeniom i utraciła swą pierwotną funkcję.

Haft i koronka rozwinęły się głównie w zdobnictwie stroju ludowego. Koszule zdobił delikatny haft krzyżykowy wykonany czerwoną nitką lub haft dziureczkowy. Po I wojnie światowej pojawiła się koronka szydełkowa zdobiąca dół fartuszka oraz kołnierze w koszulach. Koronkowe wstawki zdobiły także poduszki układane na łóżku w kurpiowskich chatach.

Rzeźby w drewnie, głównie postacie świętych, nazywane były figurami lub osobami. Kapliczki ze świętymi stawiane były na skrzyżowaniach dróg, nad strugami i w obrębie zabudowań. Do historii rzeźbiarstwa weszło wiele nazwisk, m.in. Andrzeja Kaczyńskiego czy Łukasza Raczkowskiego. Najsłynniejsi z artystów nie mieli ziemi, nie pracowali na roli, utrzymywali się z rzeźbienia figur na zamówienie fundatorów.

Barwne papierowe kwiaty wykonywano w wielu regionach Polski. Słynęły z nich przede wszystkim Kurpie, Małopolska, Podkarpacie. Bibułkarstwem zajmowały się głównie kobiety, nazywane kwiaciarkami lub bibułkarkami. To one w długie zimowe wieczory wykonywały kwiaty z papieru lub marszczonej bibuły, którą można było kupić od handlarzy obwoźnych. Dawniej kwiaty przymocowywano na gałązki wykonane z cienkich patyczków, które również owijano bibułą Przyroda stanowiła najważniejszą inspirację dla kwiaciarek. Najczęściej spotykanymi kwiatami były stylizowane róże, chryzantemy, rumianek, maki, stokrotki, chabry i niezapominajki. Bibułkarki znalazły także sposób na ochronę ozdób przed wpływem czynników atmosferycznych: zanurzały gotowe wyroby w rozpuszczonym wosku. To chroniło delikatne wyroby przed utratą kształtu i koloru pod wpływem światła, temperatury i wilgoci.

31 lipca, godz. 12.00, Muzeum Etnograficzne w Rumszyszkach, (L. Lekavičiaus g. 2, 56337 Rumšiškės, Kaišiadorių raj.)

Wstęp wolny.