Patronami honorowymi konferencji są prezydenci Polski i Litwy Andrzej Duda i Gitanas Nausėda.
Ostatnie dziesięciolecia istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów – to jeden z najintensywniej analizowanych tematów współczesnej historiografii, ale nadal nie ma zgody zarówno co do form wyrazu idei Oświecenia, jak i skali reform przeprowadzonych w drugiej połowie XVIII w. oraz ocen skutków procesu centralizacji czy upadku państwa. W kontekście sprzeczności historiograficznych szczególnie ważne pozostaje zagadnienie rozwoju dwuczłonowego państwa polsko-litewskiego, ukierunkowanego przez akt Unii lubelskiej 1569 r., analizowane w kontekście Konstytucji 3 Maja 1791 r., będącej zwieńczeniem reform Sejmu Czteroletniego (1788-1792). Oprócz ocen, że Konstytucja 3 Maja jest wspólnym dokumentem ówczesnej szlachty polskiej i litewskiej, odpowiadającym aspiracjom zwolenników scentralizowanej monarchii konstytucyjnej, historiografia podkreśla też, że Konstytucję 3 Maja można uznać za część historii litewskiej konstytucyjności dopiero w kontekście Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów, przyjętego przez Sejm 20 października 1791 r.
Celem konferencji poświęconej obchodom 230. rocznicy przyjęcia Konstytucji 3 Maja 1791 r. i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów, jest przedstawienie najnowszych wyników badań związanych z genezą Konstytucji 3 Maja i kontekstami jej uchwalenia, omówienie wpływu tego aktu prawnego na rozwój społeczeństwa i państwa, ocenienie miejsca Konstytucji w pamięci historycznej państw spadkobierców Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz znalezienie odpowiedzi na pytanie: czy rzeczywiście Konstytucja 3 Maja jest odczytywana w duchu Unii Lubelskiej jedynie z powodu dokumentu zaręczenia?
W centrum zainteresowania konferencji są społeczne, gospodarcze, polityczne, geopolityczne i kulturowe konteksty zmian konstytucyjnych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz wyrażanie niepodległości państwowej Wielkiego Księstwa Litewskiego w obliczu centralizacji: okoliczności uchwalenia 20 października 1791 r. Zaręczenia wzajemnego Obojga Narodów, jego znaczenie dla zmian w strukturze państwa i rozwoju społeczeństwa. Na konferencji planowane są następujące sekcje tematyczne:
ROZWÓJ PARLAMENTARYZMU W RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW I KONSTYTUCJA 3 MAJA;
KRYZYS SUWERENNOŚCI I SPOSOBY JEGO PRZEZWYCIĘŻENIA;
MYŚL POLITYCZNA, KONSTYTUCYJNA I PRAWNA OŚWIECENIA;
PIŚMIENNICTWO, SZTUKA, TEATR, MUZYKA EPOKI KONSTYTUCJI;
KONSTYTUCJA A SPOŁECZEŃSTWO.
Konferencja jest organizowana jako jubileuszowe, dwudzieste sympozjum badaczy osiemnastowiecznej historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, gromadząc do wspólnej dyskusji osoby pracujące w różnych litewskich i zagranicznych instytucjach naukowych, prowadzące badania z różnych dziedzin historii Litwy XVIII w.
Konferencja będzie prowadzona w języku litewskim i polskim z tłumaczeniem symultanicznym.
W przypadku wprowadzenia nowych zarządzeń restrykcyjnych lub pogorszenia się sytuacji epidemiologicznej konferencja zostanie zrealizowana w formie zdalnej.
Kontakty: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript., tel. +37068448885.
Organizatorzy: Muzeum Narodowe – Pałac Wielkich Książąt Litewskich, Instytut Historii Litwy, Uniwersytet Witolda Wielkiego.
Partnerzy: Instytut Polski w Wilnie, Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Litewskiej, Stowarzyszenie Potomków Sejmu Wielkiego, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego.
