Św. Mikołaj, zwany również Mikołajem Cudotwórcą, urodził się ok. 270 roku w Patarze (tereny obecnej Turcji). Był biskupem Miry. Zasłynął jako człowiek o dobrym sercu, zadziwiał swoją życzliwością wobec innych, zwłaszcza ludzi biednych i schorowanych. Ponoć otrzymany po rodzicach spory majątek rozdał ubogim. Zmarł 6 grudnia w połowie IV wieku.

O szlachetnych czynach biskupa Mikołaja zrodziło się wiele legend. Między innymi, że uratował trzech tonących żeglarzy, ocalił trzech niesłusznie uwięzionych oficerów, a nawet zapewnił posag trzem ubogim pannom, umożliwiając im szczęśliwe zamążpójście.

Zwyczaj obdarowywania się prezentami 6 grudnia ma swoje początki w czasach odległych. W Polsce wzmianki o tym zwyczaju można znaleźć już w tekstach z XVIII wieku. Najmłodsi otrzymywali w dniu św. Mikołaja jabłka, złocone orzechy, pierniki i drewniane krzyżyki.