Patrząc na ten obraz to chciałoby się go nazwać Dziewczynka o błyszczących oczach. Z obrazu patrzą bowiem błyszczące, smutne oczy, a splecione dłonie dzierżą perłowobiałe chryzantemy. Podczas wystawy przy żadnym obrazie nie gromadzi się tak wiele ludzi, jak przy nim.

Obraz Gierymskiego w ostatnich latach zyskał spory rozgłos ze względu na historię, jaką przeszedł. Ulubione dzieło polskiego artysty (pisał o nim, iż była „diablo plastyczna i kolorowa”, „może najlepszym obrazem”) zostało zrabowane w czasie II wojny światowej, a odnalezione w małym domu aukcyjnym pod Hamburgiem 65 lat później.

Hamlet polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego – Jacek Malczewski

Powstały podczas letniego wypoczynku autora pod Krakowem w 1902 roku obraz (dokończony na początku roku 1903), przedstawia trzy osoby – żonę artysty, ich syna oraz opiekunkę na tle sadu. Na obrazie dominuje jednak ogromna ważka, z jednej strony pasująca do przedstawionego na płótnie miejsca, a z drugiej stwarzająca wrażenie domalowanej nieco na siłę. Jej rozmiary oraz sposób, w jaki została przedstawiona (jest całkowicie płaska) wydaje się zakłócać kompozycję secesyjnego dzieła. Krytycy sztuki doszukują się w niej jednak sygnalizacji obecności artysty w przedstawionej scenie, chociaż ogólnie przyjęto, że po prostu zastępuje ona słońce, które nie zmieściło się na ciasno zamalowanym płótnie.

Obraz Henryka Siemiradzkiego najlepiej oglądać bezpośrednio w Muzeum – nawet najbardziej szczegółowe zdjęcie nie jest w stanie oddać ogromu i szczegółowości tego dzieła, które XIX-wieczne społeczeństwo polskie interpretowało jako alegorię męczeństwa ojczyzny (trudno się dziwić, wszak rok wcześniej Sienkiewicz wydał „Quo Vadis”).

Babie lato – Józef Chełmoński

Wraz z początkiem nowego roku, proponujemy nowy cykl, przybliżający dzieła artystyczne polskich malarzy, które według powszechnej opinii każdy szanujący się Polak powinien znać. Zachwycamy się Monetem, Van Goghiem, Cezanne’em czy Renoirem, bo taką fascynację poniekąd podsuwa nam internet, a tymczasem prace polskich twórców, są częstokroć zdecydowanie ciekawsze niż to, co podsuwają nam inni.

Dzięki współpracy małopolskiej policji i resortu kultury odnaleziono zaginione w czasie wojny arcydzieło Maksymiliana Gierymskiego "Zima w małym miasteczku". Dzieło, namalowane w 1872 r., przed wojną stanowiło ozdobę krakowskich sukiennic.

Na Uniwersytecie Wileńskim, w sali Joachima Lelewela, znaleziono XVIII-wieczny fresk. Przez wiele lat uważano, że fresk nie przetrwał.

Dzisiaj w Wilnie, w miejscu zburzonego kina „Lietuva”, ruszyła budowa Centrum Sztuki Nowoczesnej.