W piątek odbyła się na Rossie ceremonia złożenia kwiatów i zapalenia zniczy na grobach AK-owców. Udział w uroczystości wzięli przedstawiciele Ambasady RP na Litwie: zastępca Ambasadora RP na Litwie Maria Ślebioda, Konsul Generalny Ambasady RP na Litwie Stanisław Cygnarowski, attaché wojskowy Ambasady RP w Wilnie pułkownik Mirosław Wójcik. Oddać hołd poległym żołnierzom przybyli kombatanci, rodacy z Polski i polska społeczność z Wilna.
7 lipca 1944 roku rozpoczęła się operacja wojskowa „Ostra Brama” – Armia Krajowa podjęła walkę o wyzwolenie Wilna spod okupacji niemieckiej. Celem boju było samodzielne oswobodzenie Wilna z rąk okupanta niemieckiego przed wkroczeniem tam Armii Czerwonej.
Akcją dowodził komendant wileńskiego okręgu AK pułkownik Aleksander Krzyżanowski „Wilk”. Dowódca zakładał zdobycie miasta przez ponad 12-tysięczne połączone siły wileńskiego i nowogrodzkiego okręgu AK.
Rozpoczęcie walk wyznaczono na 7 lipca wieczorem, ale w związku z szybkim zbliżaniem się Armii Czerwonej do Wilna, ppłk Aleksander Krzyżanowski „Wilk" zdecydował o natychmiastowym rozpoczęciu akcji, o świcie tegoż dnia.
Zdołano skoncentrować na czas tylko 1 z 3 przewidzianych w planie operacji zgrupowań uderzeniowych. Około 4 tysięcy żołnierzy AK wspieranych przez dwa działka przeciwpancerne oraz kilka moździerzy i granatników, mimo niezakończonej koncentracji swoich sił, zaatakowało umocnienia niemieckie od najsilniej bronionej, południowo-wschodniej strony. Pozycje te obsadzone były przez garnizon liczący kilkanaście tysięcy żołnierzy dysponujących silną artylerią oraz czołgami i działami pancernymi, a także wsparciem lotnictwa operującego z lotniska Porubanek.
Nie zważając na dużą przewagę wroga Polakom udało się wyzwolić znaczną część Wilna. Do 13 lipca, już we współdziałaniu z oddziałami Armii Czerwonej 3 Frontu Białoruskiego, całe miasto zostało oczyszczone z Niemców. Na Górze Zamkowej żołnierze AK wywiesili biało-czerwoną flagę, jednak już po kilku godzinach została ona zerwana przez żołnierzy radzieckich, którzy wywiesili czerwony sztandar.
W walkach zginęło blisko 500 żołnierzy AK, ponad 1000 z nich zostało rannych. W całej operacji wileńskiej brało udział około 9 tysięcy żołnierzy AK na terenie okręgu wileńskiego i około 6 tysięcy na terenie okręgu nowogródzkiego.
Cztery dni po oswobodzeniu Wilna władze sowieckie podstępnie aresztowały dowódców oddziałów AK i zaczęły rozbrajanie polskich żołnierzy.
Schwytano około 5 tys. podoficerów i szeregowców AK, umieszczając ich początkowo w obozie w Miednikach. Większość z nich odmówiła wstąpienia w szeregi 1 Armii Wojska Polskiego w ZSRR. Zostali wywiezieni w głąb Rosji do wyrębu lasów. Część polskich żołnierzy, którym udało się zbiec, przedostało się do Polski, inni w lasach Wileńszczyzny walczyli z sowiecką okupacją. Ocenia się, że do 18 lipca w tym rejonie znalazło się ok. 6 tys. żołnierzy i kilka tysięcy ochotników. Zostali odkryci przez NKWD i internowani lub rozproszyli się.
Ppłk Krzyżanowski był więziony w Wilnie i Moskwie, a po powrocie do Polski został aresztowany przez UB i oskarżony o współpracę z Niemcami. Zmarł na gruźlicę w warszawskim więzieniu w 1951 r.
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
- © Marian Paluszkiewicz © Marian Paluszkiewicz
http://l24.lt/pl/spoleczenstwo/item/198243-przed-73-laty-armia-krajowa-rozpoczela-walke-o-wilno#sigProGalleriaff57379c59
Komentarze
I zamiast do Polski Wileńszczyzna trafiła pod sowiecką okupację. Ech. Szlag trafia kiedy człowiek o tym myśli
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.