Edith Stein (imię zakonne św. Teresa Benedykta od Krzyża) urodziła się 12 października 1891 we Wrocławiu, zmarła ok. 9 sierpnia 1942 w KL Auschwitz II-Birkenau – niemiecka filozof pochodzenia żydowskiego, karmelitanka bosa, święta i męczennica Kościoła katolickiego, od 1 października 1999 Patronka Europy.
Edith Stein urodziła się w święto Jom Kippur w wielodzietnej, zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Przedmieściu Odrzańskim w nieistniejącym już domu przy Kohlenstraße 13. Była najmłodszym z jedenaściorga dzieci handlarza drewnem Siegfrieda Steina (z Gliwic) i Augusty Stein z domu Courant (z Lublińca). Ojciec zmarł, kiedy miała tylko dwa lata, od tego czasu matka zajmowała się zarówno dziećmi, jak i firmą swego zmarłego męża. Pomimo żywej wiary całej rodziny, a zwłaszcza matki, w 14. roku życia Edith zadeklarowała, iż jest ateistką. Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę, historię i psychologię pod kierunkiem Williama Sterna – twórcy skali IQ. Od 1913 roku studiowała w Getyndze pod kierunkiem Edmunda Husserla. Napisała i obroniła u niego rozprawę doktorską O zagadnieniu wczucia. Spotkała wtedy Maxa Schelera, stykając się jednocześnie z nietypowym dla niej spojrzeniem na katolicyzm. Dzięki także Schelerowi ponownie pojawiło się przed nią zjawisko wiary. Poznała wtedy także swojego późniejszego przyjaciela Romana Ingardena, świadka jej duchowych przemian.
Po śmierci swojego dobrego znajomego Adolfa Reinacha – w trakcie I wojny światowej – miała wpaść w apatię i rozdarcie duchowe. Wstąpiła do Niemieckiej Partii Demokratycznej. Podbudowana postawą wdowy po Reinachu, ewangeliczki, zaczęła przeżywać nawrócenie. Swoją kulminację miało to w domu Jadwigi Conrad-Martius. Edith wspomina w swej autobiografii: „Sięgnęłam na chybił trafił i wyjęłam książkę sporej objętości. Nosiła tytuł: Życie św. Teresy z Avili spisane przez nią samą. Zaczęłam czytać, zachwyciłam się natychmiast i nie przerwałam lektury aż do jej ukończenia. Gdy zamknęłam książkę, powiedziałam sobie: To jest prawda”. 1 stycznia 1922 przyjęła chrzest w Kościele katolickim, przyjmując imię Teresa. Jej wiara zostaje pogłębiona podczas studiowania m.in. prac świętego Tomasza z Akwinu, którego zaczęła tłumaczyć. Rozpoczęła także serie wykładów i pogadanki w radiu. Po dojściu Hitlera do władzy została jednak zwolniona z pracy.
13 października 1933 roku pożegnała się z rodziną (jej matka nigdy nie pogodziła się z decyzjami tak Edith, jak i innych dzieci). Następnego dnia wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża. Na duchowych opiekunów wybrała św. Teresę z Avili i św. Jana od Krzyża.
W obliczu narastających prześladowań Żydów 31 grudnia 1938 została przeniesiona do karmelu w Echt w Holandii. Cztery lata później, 2 sierpnia 1942, aresztowało ją Gestapo, wraz z innymi katolikami pochodzenia żydowskiego, w tym osobami konsekrowanymi. W czasie aresztowania miała powiedzieć swojej siostrze, Róży: Chodź, idziemy cierpieć za swój lud. Aresztantów osadzono najpierw w przejściowym obozie Westerbork w północnej Holandii. Ostatni raz widziano ją 7 sierpnia na dworcu głównym we Wrocławiu podczas postoju pociągu wiozącego ją wraz z innymi Żydami do obozu w Oświęcimiu. Prawdopodobnie 9 sierpnia została zagazowana w niemieckim obozie zagłady KL Auschwitz II-Birkenau. Jej towarzyszami w męczeństwie byli siostra Lisamaria Meirowsky i brat Wolfgang Rosenbaum OFM. Jej zwłoki zostały spalone w obozowym krematorium.
Edith Stein prowadziła bardzo bogatą działalność naukową, przede wszystkim filozoficzną. Początkowo była wyłącznie fenomenologiem, w późniejszym okresie zaczęła porównywać fenomenologię z tomizmem. Zajmowała się tłumaczeniami tekstów świętego Tomasza z Akwinu oraz błogosławionego J.H. Newmana. Jako karmelitanka bosa o niezwykle bogatym życiu wewnętrznym dała wyraz pięknu i wartości przeżyć mistycznych pisząc pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża pt. Wiedza Krzyża.
Z wielu względów filozofia Edith Stein bywa określana mianem „filozofii światła”. Jest poświęcona przede wszystkim człowiekowi jako istocie świadomej, myślącej i wolnej oraz Bogu i drodze, która do niego prowadzi.
1 maja 1987 Teresa Benedykta od Krzyża została beatyfikowana, a 11 października 1998 kanonizowana przez papieża Jana Pawła II. Ponadto 1 października 1999 została ogłoszona patronką Europy.
W Lublińcu, którego jest patronką, znajduje się Muzeum św. Edyty Stein oraz jeden z nielicznych w Europie kościołów pod jej wezwaniem – kolejne znajdują się w Gdańsku oraz w Wilkowicach (pow. leszczyński).
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest w dzienną rocznicę śmierci (9 sierpnia).
We Wrocławiu, w dawnym domu Steinów, działa Towarzystwo im. Edyty Stein. W pobliskim kościele św. Michała znajduje się poświęcona jej kaplica, z której skradziono relikwię – fragment habitu zakonnego Teresy Benedykty od Krzyża. Obok wejścia do świątyni jest umieszczona tablica ku jej czci. Przy kościele działa Prywatne Gimnazjum Salezjańskie im. Św. Edyty Stein. Inna tablica ku czci Edith Stein znajduje się na tzw. domu Steffensa przy ul. Kuźniczej 35 we Wrocławiu. Również w Rybniku znajduje się kaplica pod wezwaniem św. Edyty Stein na terenie kampusu studenckiego należąca do Duszpasterstwa Akademickiego w Rybniku.
Ukazują się w języku polskim książki autorstwa Edith Stein, jak i o niej.
Pamięć o Edycie Stein głęboko pielęgnowana jest w Lublińcu, rodzinnym mieście matki, do którego przyjeżdżała z radością odwiedzać dziadków i krewnych. W Lublińcu znajduje się pierwsza w Europie (a może nawet w świecie) parafia pw. św. Teresy Benedykty od Krzyża. Od 2000 roku działa katolicki Zespół Szkół im. św. Edyty Stein Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców, w którym znajduje się sala pamięci „Pro memoria”. Po kilku latach przerwy do domu Courantów – dziadków Edith, powraca muzeum Edyty Stein. Na budynku znajduje się tablica pamiątkowa. Na tzw. małym rynku stoi poświęcona Edycie rzeźba. Rok 2008 był w Lublińcu Rokiem Edyty Stein.
11 października 2008 roku na rynku głównym odbyła się uroczystość nadania miastu patronatu św. Teresy Benedykty od Krzyża Edith Stein. 28 lutego 2009 uroczyście otwarte oraz poświęcone zostaje nowe Muzeum św. Teresy Benedykty od Krzyża Edith Stein w Lublińcu, które mieści się na piętrze dawnej kamienicy Courantów. 14 marca 2011 r. w budynku Liceum Ogólnokształcącego nr I we Wrocławiu nastąpiło uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej w setną rocznicę uzyskania świadectwa dojrzałości w murach tejże szkoły przez Edith Stein.
W Oleśnie przy ul. ks. Bruno Alexandra znajduje się dom spotkań im. św. Edyty Stein należący do miejscowej parafii.
W 2013 r. w Warszawie powstała Fundacja Europa Christiana im. św. Teresy Benedykty od Krzyża.
W Zielonej Górze znajduje się Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. Edyty Stein, jest to filia Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
Edycie Stein poświęcony jest film fabularny Siódmy pokój z 1996 roku w reżyserii Márty Mészáros.
Komentarze
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.