W poniedziałek 20 listopada 2023 r. w Archiwum IPN w Warszawie odbędzie się konferencja prasowa prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego i dyrektor Archiwum IPN Marzeny Kruk z udziałem Wiceprezes Związku Polaków w Niemczech Anny Wawrzyszko, która w ramach projektu „Archiwum Pełne Pamięci” przekaże do Archiwum IPN dokumenty zgromadzone i wytworzone w czasie ponad stuletniej działalności Związku.

IPN zobowiązał się do uporządkowania merytorycznego materiałów, ich konserwacji i digitalizacji. Po zakończeniu tego procesu cały zasób archiwalny ZPwN będzie udostępniony osobom zainteresowanym.

Związek Polaków w Niemczech - założony 27 sierpnia 1922 roku, pełnił ważną rolę dla zachowania świadomości narodowej Polaków zamieszkujących obszar Niemiec, zwłaszcza w latach 20-tych i 30-tych XX w. Polacy stworzyli silną instytucję, prężnie działając na polu politycznym, społecznym, kulturalnym i gospodarczym, zbudowali na terenie Niemiec swoje banki, spółdzielnie, przedsiębiorstwa, szkoły, przedszkola, biblioteki, wydawali książki, gazety, czasopisma. Dynamiczny rozwój Związku zahamowało dojście do władzy Adolfa Hitlera w 1933 roku. Odtąd Polacy podlegali zmasowanym represjom i terrorowi, łącznie z zabójstwami, a polskie placówki były napadane i niszczone. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy pozbawili Polaków statusu mniejszości narodowej, działalność ZPwN została zakazana, a majątek przejęty i zdefraudowany. Działacze Związku trafili do obozów koncentracyjnych i więzień. Tam z powodu swojej przynależności narodowej i dotychczasowego manifestowania polskości byli torturowani i mordowani. Do dziś Polacy nie odzyskali w Niemczech statusu mniejszości narodowej, nie zwrócono im również zrabowanego majątku. Ponadto nie zostały też Polsce wypłacone jakiekolwiek reparacje wojenne.

IPN