W wyniku działań restytucyjnych resortu kultury dotychczasowy posiadacz świecznika podjął decyzję o jego zwrocie do Łazienek Królewskich.

– Zintensyfikowanie poszukiwań m.in. informowanie o tym w mediach, bardzo silnie wpływa na odbiór społeczny i podniesienie świadomości społeczeństwa na temat wielkości strat, jakie poniosła Polska w czasie II wojny światowej. Coraz więcej osób zgłasza się do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z chęcią oddania dzieła do jego macierzystej kolekcji. Mamy takie przykłady z Polski, jak również z zagranicy. W ciągu ostatnich 8 lat do Polski powróciło prawie 700 obiektów – wskazał minister kultury.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że każdemu postępowaniu restytucyjnemu towarzyszą argumenty wskazujące na pochodzenie dzieła sztuki.

Prof. Piotr Gliński podziękował domowi aukcyjnemu Christie’s, który uczestniczył w przekonywaniu posiadacza do oddania dzieła jego prawowitemu właścicielowi – Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. W dowód uznania za profesjonalną postawę i doskonałą współpracę podczas procesu restytucji dzieła minister kultury i dziedzictwa narodowego wręczył pamiątkowy dyplom przedstawicielom domu aukcyjnego Christie’s.

Aplika z głową Meduzy z Łazienek Królewskich w Warszawie

Aplika (świecznik ścienny) z cyzelowanego i złoconego brązu z wizerunkiem Meduzy, przypisywana Pierre’owi-François Feuchère, wchodziła w skład kompletu świeczników zdobiących Salę Salomona, który pierwotnie składał się z ośmiu sztuk. Cały komplet aplik posiadał identyczne bite oznaczenie własnościowe o charakterystycznym kroju liter i zestawie znaków: M pod koroną (inicjał cara Mikołaja), Ł i numer (w przypadku tego kompletu były to numery od 189 do 196). Apliki z głową Meduzy znakowane były w tym samym miejscu - w górnej części owalnej tarczy, wzdłuż brzegu. Właśnie to oznaczenie pozwoliło na identyfikację obiektu wystawionego na licytacji w domu aukcyjnym Christie’s w Londynie w listopadzie 2017 r.

Podczas II wojny światowej Łazienki Królewskie były sukcesywnie pozbawiane wszelkich elementów wystroju przez okupacyjne władze niemieckie, które zajęły rezydencję w pierwszych dniach września 1939 r. Część obiektów Niemcy zabrali już w 1939 i 1940 r. Apliki wraz z pozostałym wyposażeniem zostały wywiezione do zamku Fischhorn w miejscowości Zell am See niedaleko Salzburga w Austrii dopiero w 1944 r. Można je dostrzec jeszcze na fotografii Sali Salomona z 1943 r.

Po zakończeniu wojny z ośmiu świeczników z głową Meduzy do Polski powróciły tylko trzy. Pozostałe świeczniki najprawdopodobniej padły łupem grabieży ze strony miejscowej ludności lub zostały przywłaszczone przez żołnierzy alianckich, nierzadko traktujących obiekty zgromadzone na zamku Fischhorn jako źródło swoistych „pamiątek”. Pięć świeczników z Sali Salomona uznano za zaginione i zarejestrowano w bazie strat wojennych, prowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Aplika z głową Meduzy jest już drugim odzyskanym świecznikiem ściennym, pochodzącym z wyposażenia Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Pierwszą była aplika wystawiona na licytacji w domu aukcyjnym Sotheby’s w Londynie w 2009 r., którą udało się odzyskać w 2011 r.

Inf. MKiDN