W dniach 18-19 września miała miejsce obrona Wilna przed nacierającymi wojskami sowieckimi.
Z kolei w dniach 20–21 września trwały ciężkie walki o Grodno, gdzie na skutek zaciekłej obrony sowieckim czołgom nie udało się zdobyć miasta z marszu. Miasta broniły jedynie niewielkie oddziały garnizonu (większość w składzie 35 Dywizji Piechoty została kilka dni wcześniej przerzucona transportami kolejowymi dla obrony Lwowa przed Niemcami) i ochotnicy, w tym harcerze. Obrońcy butelkami z benzyną i ogniem działek przeciwpancernych zniszczyli kilkadziesiąt czołgów sowieckich. Agresor używał cywilów i jeńców jako żywych tarcz dla osłony natarcia czołgów.
Po napaści ZSRR na Polskę aresztowano ponad 200 tys. Polaków; oficerów, policjantów, ziemian i prawników. Wszystkim obywatelom II Rzeczpospolitej narzucono obywatelstwo radzieckie. Masowe wywózki na Syberię objęły około 1 mln 350 tys. Polaków. Około 22,5 tys. oficerów i policjantów zostało zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Miejsca pochówku ponad 7 tys. z nich są nieznane.
Walki żołnierza polskiego z Armią Czerwoną zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1990 roku – „OBRONA GRANICY WSCHODNIEJ RP 17 IX – 1 X 1939”.
****
Światowy Dzień Sybiraka został ustanowiony w 1991 roku. Ma charakter zjazdu, a jego celem jest upamiętnienie rocznicy agresji ZSRR na Polskę (17 września 1939) i jej konsekwencji.
Światowy Dzień Sybiraka jest organizowany przez Związek Sybiraków – polską organizację grupującą byłych zesłańców.
Każdego roku sybiracy z całego świata spotykają się najpierw w Gdańsku pod pomnikiem Golgoty Wschodu na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku, a następnie przemieszczają się do Szymbarku na Kaszubach. W spotkaniach bierze od początku udział każdorazowo ponad 5 tysięcy osób.
Najważniejsze w tym dniu jest przypominanie prawdziwych losów zesłańców, spisywanie ich od żyjących osób i przekazywanie dalej.
Teren, na którym odbywa się Światowy Dzień Sybiraków należy do Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku (CEPR)[3]. To miejsce ukazujące w niezwykły sposób historie sybiraków. Można tam zobaczyć: Dom Sybiraka przywieziony z Syberii (budowany ok. roku 1765), pociąg, którym wywożono Polaków na zsyłkę podczas II wojny światowej, repliki łagrów, kościół im. św. Rafała Kalinowskiego, w którym znajdują się liczne pamiątki podarowane przez sybiraków.
Od 2006 artyści wystawiają spektakle poświęcone tematyce wywózki Polaków na Wschód. Wszystkie scenariusze oparte są na autentycznych przeżyciach zesłańców.
Od roku 2007 Związek Sybiraków przyznaje nagrodę „Ambasador Sybiraków” dla ludzi sztuki. Nagroda ta jest podziękowaniem za utrwalanie poprzez sztukę w pamięci ludzkiej tragicznych losów sybiraków.