Wicepremier Gliński podkreślił znaczący wkład Jana Englerta w kształtowanie polskiej kultury i kolejnych pokoleń artystów polskiej sceny nie tylko poprzez dorobek twórczy, ale także sprawowane funkcje: dziekana Wydziału Aktorskiego, a następnie rektora Akademii Teatralnej w Warszawie oraz – od dwudziestu lat – dyrektora Teatru Narodowego.
Przypominając debiut aktorski Jana Englerta w wieku 14 lat rolą Zefira w słynnym filmie „Kanał” Andrzeja Wajdy, minister kultury zauważył, że od tego czasu niemal nieprzerwanie zachwyca on widzów oraz słuchaczy talentem i mistrzowskim warsztatem.
– Znakomitymi kreacjami istotnie wzbogacił Pan historię nie tylko rodzimego teatru, kina, telewizji i radia. Takie role jak m.in. Erwin Maliniok w obrazach Kazimierza Kutza „Sól ziemi czarnej” i „Perła w koronie” oraz Zygmunt w kultowym serialu telewizyjnym „Kolumbowie” Janusza Morgensterna czy też Gustaw w „Ślubach panieńskich” w odsłonie Andrzeja Łapickiego, Konrad w „Wyzwoleniu” w reżyserii Kazimierza Dejmka oraz tytułowy Ryszard III w inscenizacji Macieja Prusa, współtworzyły rangę polskiej sztuki aktorskiej – napisał prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury wskazał, że równorzędnym obszarem działalności Jana Englerta jest doceniana przez odbiorców jego twórczość reżyserska.
– Wśród wielu niezapomnianych inscenizacji wyróżnić należy telewizyjne przedstawienie „Juliusz Cezar” oraz „Bezimienne Dzieło”, spektakl dyplomowy studentów Wydziału Aktorskiego. Za te realizacje otrzymał Pan nagrody podczas VI Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie oraz 24. Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi – przypomniał wicepremier. – W niezatartej pamięci widzów warszawskiej sceny narodowej pozostaną Pańskie wystawienia komedii „Dożywocie” oraz „Śluby panieńskie”, jak też dramatów „Iwanow” i „Trzy siostry”. Z wielkimi sukcesami reżyseruje Pan dramaty współczesne. Przytoczyć tu należy choćby znakomitą tragikomedię „Udręka życia” Hanocha Levina czy spektakl „Władza” wg tekstu Nicka Deara.
Minister kultury podkreślił, że w dorobku aktorskim i reżyserskim Jana Englerta osobny rozdział stanowią realizacje dla Teatru Telewizji oraz Teatru Polskiego Radia, na czele z inscenizacjami polskich arcydramatów „Dziady” i „Kordian” oraz głęboko zapadającym w pamięć spektaklem „Przygoda” na podstawie twórczości Sándora Máraia.
– Zapisał Pan również istotne karty w najnowszej historii rozwoju szkolnictwa artystycznego. Wśród wielu osiągnięć w tej dziedzinie, fundamentalne pozostaną odbudowa Teatru Collegium Nobilium – sceny studentów Akademii Teatralnej w Warszawie – oraz zainicjowanie Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatralnych, który sprzyja wzajemnej inspiracji oraz współpracy wyższych uczelni artystycznych z całego świata – podkreślił prof. Piotr Gliński.
Jan Englert urodził się 11 maja 1943 roku w Warszawie. W 1964 roku ukończył Wydział Aktorski w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a następnie zaczął pracę w Teatrze Polskim w Warszawie, gdzie grał w spektaklach Aleksandra Bardiniego, Jana Kulczyńskiego, Kazimierza Dejmka czy Andrzeja Łapickiego. W latach 1969-1981 z zespołem warszawskiego Teatru Współczesnego współtworzył przedstawienia Erwina Axera, Jerzego Kreczmara czy Tadeusza Łomnickiego. Od 1997 roku jest aktorem Teatru Narodowego w Warszawie, a od 2003 roku - jego dyrektorem.
Do najważniejszych scenicznych kreacji artysty należą: wyróżniona podczas Opolskich Konfrontacji Teatralnych rola Gustawa w „Ślubach panieńskich” Fredry w reżyserii Andrzeja Łapickiego, doceniona Nagrodą prezydenta miasta Warszawy rola Chlestakowa w „Rewizorze” Gogola w reżyserii Kazimierza Dejmka oraz tytułowe wcielenie Ryszarda III Shakespear’a w reżyserii Macieja Prusa, za które otrzymał Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza. Został także uhonorowany Wielką Nagrodą Aktorską podczas 5. Ogólnopolskiego Konkursu na Teatralną Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Europejskiej za rolę Paola w przedstawieniu „T.E.O.R.E.M.A.T” wg Pasoliniego w reżyserii Grzegorza Jarzyny.
W filmie Jan Englert zadebiutował w wieku 14 lat rolą Zefira w „Kanale” Andrzeja Wajdy. Kolejne ważne role przyniosła mu współpraca z Kazimierzem Kutzem. Aktor wcielił się w postać Erwina Malinioka w „Soli ziemi czarnej” oraz w „Perle w koronie”. Wielką popularność zyskał dzięki rolom w serialach telewizyjnych. Zagrał m.in. Zygmunta, młodego żołnierza Armii Krajowej, w „Kolumbach” Janusza Morgensterna, Rajmunda Wrotka, warszawskiego cwaniaka, w serialu Jana Łomnickiego „Dom”, Jerzego, członka AK, w „Polskich Drogach”.
W 1978 roku artysta rozpoczął karierę reżyserską. Debiutował spektaklem „Nora” Henrika Ibsena w warszawskim Teatrze Ochoty. Na przestrzeni lat stworzył wiele ważnych inscenizacji dzieł romantyków polskich, jak „Irydion” Krasińskiego, „Kordian” Słowackiego czy „Dziady” Mickiewicza, zrealizowane dla Teatru Telewizji. Jest także doskonałym interpretatorem komedii Aleksandra Fredy, o czym świadczą spektakle takie jak: „Dożywocie”, „Śluby panieńskie” oraz „Fredraszki”, wyreżyserowane w Teatrze Narodowym. Reżyser chętnie sięga również po dzieła klasyków europejskich, jak Shakespeare, Moliere, Calderon czy dramatopisarzy współczesnych, jak Hanoch Levin, Michael Jacobs czy Nick Dear. Warszawska publiczność zna też znakomite przedstawienia na podstawie dramatów Czechowa – „Iwanow” oraz „Trzy siostry”.
Dopełnieniem dorobku artysty jest imponująca liczba ról oraz zrealizowanych spektakli dla Teatru Telewizji oraz Teatru Polskiego Radia. Podziękowanie za tę działalność stanowi Nagroda Teatru Polskiego Radia – Splendor Splendorów im. Krzysztofa Zaleskiego oraz Wielka Nagroda XIX Festiwalu Polskiego Radia i Telewizji Polskiej „Dwa Teatry”.
Za swoje osiągnięcia i zasługi dla kultury polskiej Jan Englert otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia, w tym Nagrodę im. Zygmunta Hubnera – tytuł Człowieka Roku (2015), Nagrodę Gustaw przyznawaną przez ZASP za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego (2014), Nagrodę im. Tadeusza Boya- Żeleńskiego za osiągnięcia aktorskie i reżyserskie oraz konsekwentne budowanie modelu Teatru Narodowego (2008). Wybitny twórca teatru został także uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Inf. MKiDN
