– Dopiero po upadku totalitarnych imperiów i przeprowadzeniu koniecznych rozrachunków z naszą powojenną historią prawda zatriumfowała nad fałszem i manipulacją. Pojęcia takie jak: wierność i zdrada, patriotyzm i kolaboracja odzyskały swoje autentyczne, właściwe i teraz oczywiste dla nas znaczenia – napisał prezydent Andrzej Duda do uczestników spotkania. List odczytał sekretarz stanu w KPRP Wojciech Kolarski.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki powiedział podczas uroczystości, że odnalezione i zidentyfikowane ofiary totalitaryzmów w sposób symboliczny wracają do wolnej i niepodległej Polski.
– To głównie konspiratorzy i żołnierze gotowi do wojny sprawiedliwej, w której to oni reprezentowali wolę narodu polskiego, w której to oni byli prawowitą władzą – czy to w czasie II wojny światowej czy po roku 1945. Do wojny sprawiedliwej, w której to im przyświecały sprawiedliwe intencje, zamknięte w słowie „wolność” i „koniec przerażającej okupacji niemieckiej czy sowieckiej” – mówił Nawrocki.
Na zakończenie uroczystości głos zabrał dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, zastępca prezesa IPN, kierujący pionem Poszukiwań i Identyfikacji.
– Dzieląc z Państwem ogromną radość z tej uroczystości wręczenia not identyfikacyjnych pragniemy, aby obrazy i słowa, które płyną z tego miejsca, z tej uroczystości w całą Polskę dały nadzieję tysiącom polskich rodzin, które nadal – tak jak Państwo do dziś – oczekują informacji, gdzie pogrzebano ich najbliższych. (…) Pragniemy także, żeby ta uroczystość przyniosła niewzruszoną wiarę w to, że Polska nigdy nie zapomina o swoich córkach, o swoich synach, o tych, którzy przelewali za nią krew, o tych, którzy oddali za nią życie – podkreślił.
W imieniu rodzin osób zidentyfikowanych głos zabrał Zbigniew Człowiekowski, syn Kazimierza Człowiekowskiego, ps. Niemsta, którego szczątki IPN odnalazł podczas prac prowadzonych we wrześniu 2021 roku na terenie Cmentarza Pobitno w Rzeszowie.
Wśród nowo zidentyfikowanych znajdują się m.in. ofiary operacji „Lawina” – żołnierze Zgrupowania NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”, ofiary zbrodni UPA w Jaworniku Ruskim, działacze podziemia antykomunistycznego zamordowani w Rzeszowie, Katowicach, Wrocławiu i Lublinie. Po kilkuletniej przerwie doprowadzono także do identyfikacji kolejnych ofiar, których szczątki zostały odnalezione w ramach działań zespołu prof. Krzysztofa Szwagrzyka na terenie tzw. Łączki Cmentarza Wojskowego na Powązkach w 2013 i 2017 roku.
Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, we współpracy z Główną Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Lista nazwisk zidentyfikowanych ofiar (łącznie z przeznaczonymi do ogłoszenia 22 lipca) wynosi już 220.
Celem sprawniejszej identyfikacji odnajdywanych szczątków Instytut Pamięci Narodowej od kilku lat korzysta z narzędzia udostępnionego przez amerykańskie Federalne Biuro Śledcze (FBI) – systemu CODIS. Każdego roku wzrasta odsetek osób zidentyfikowanych z wykorzystaniem tego systemu, który obecnie sięga 30 procent.
Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi działania poszukiwawcze na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. Zespół specjalistów przebadał kilkadziesiąt miejsc w Polsce, prowadził także prace m.in. na Ukrainie, Białorusi, na Litwie oraz w Niemczech. Kilka tygodni temu zakończyła się wizyta archeologów i historyków w Kazachstanie i Uzbekistanie.
Sylwetki i portrety zidentyfikowanych ofiar wraz z krótkimi biogramami znajdziecie TUTAJ
Na podst. IPN
