Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała

Tradycja dywanów kwiatowych istnieje nieprzerwanie od ponad 200 lat. Jest związana z obchodami Bożego Ciała – jednego ze świąt w liturgii Kościoła katolickiego w miejscowości: Spycimierz (woj. łódzkie) oraz Klucz, Olszowa, Zalesie Śląskie i Zimna Wódka (woj. opolskie).

Procesje Bożego Ciała są ważnym wydarzeniem dla społeczności lokalnych, których przedstawiciele wspólnie przygotowują swoją parafię na uroczystości, związane ze świętem oraz przebiegiem trasy orszaku księży i wiernych. W ten sposób wyrażają swoje przywiązanie do miejsca zamieszkania, identyfikując się z działaniami podejmowanymi przez członków wspólnoty parafialnej. Układanie dywanów kwiatowych na uroczystość Bożego Ciała integruje depozytariuszy, którzy dbają o to, by tradycja była z roku na rok kultywowana.

W kultywowanie tradycji zaangażowane są wielopokoleniowe rodziny, które w sposób zwyczajowy każdego roku angażują się w układanie dywanów kwiatowych. Istotną rolę odgrywa przekaz rodzinny, gdyż zjawisko przekazywane jest na drodze bezpośredniej transmisji międzypokoleniowej. Religijność jest istotnym składnikiem ich tożsamości indywidualnej oraz kulturowej.

Sokolnictwo – żywe dziedzictwo ludzkości

Drugim wnioskiem, składanym wspólnie przez 24 państwa, jest sokolnictwo. Koordynatorem tego wniosku są Zjednoczone Emiraty Arabskie, które zainicjowały pierwszy wpis w roku 2009. Polska dołączyła w 3. turze rozszerzenia wniosku.

Sokolnictwo to sztuka pozyskiwania zwierzyny w jej naturalnym środowisku przy użyciu ułożonych w tym celu ptaków drapieżnych. Początkowo praktykowane było jako sposób pozyskiwania żywności, jednak z biegiem czasu praktykę sokolniczą w Polsce, zaczęto utożsamiać przede wszystkim z dzieleniem wartości, stylu życia i poczucia znajomości przyrody.

W sokolnictwie używane są trzy grupy ptaków drapieżnych – sokoły, jastrzębie i orły. W Polsce termin sokolnictwo oznacza sztukę polowania z dziennymi ptakami drapieżnymi, obejmującymi wszystkie gatunki ptaków szponiastych. Polskie sokolnictwo ma wspólną historię z sokolnictwem innych krajów środkowoeuropejskich, będąc częścią dużej społeczności międzynarodowej. Łączą je wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt.

Trening i zachowanie dobrej kondycji sokołów wymaga specjalnej troski i jest połączone z potrzebą lotu ptaka, bez określonego czasu czy inwazyjnego kontrolowania. Dzisiejsza praktyka sokolnicza jest skorelowana z ochroną biologiczną, która polega na metodach płoszenia niepożądanego ptactwa, głównie na lotniskach, w sadach, na wysypiskach śmieci, w parkach, obiektach historycznych i innych dużych obiektach (fabryki, magazyny).

Lista Reprezentatywna Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości

Lista reprezentatywna jest wykazem praktyk i zjawisk z całego świata, które pomagają ukazać różnorodność dziedzictwa niematerialnego i podnieść świadomość na temat jego znaczenia. Wpisów na Listę dokonuje Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas corocznych obrad. Wnioski oceniane są pod kątem zgodności z kryteriami wpisu opracowanymi przez UNESCO na mocy standardów Konwencji.

Od 2012 roku Lista obejmuje 366 wpisów. Niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności.

Szopkarstwo krakowskie – pierwszy polski wpis

W 2018 roku jako pierwszy polski element dziedzictwa Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Port Louis na Mauritiusie wpisał Szopkarstwo Krakowskie. Sposób przedstawienia tej kandydatury we wniosku i towarzyszących mu materiałach został bardzo wysoko oceniony przez Zespół oceniający wnioski, który podkreślił uwidocznienie centralnej roli twórców szopek jako depozytariuszy dziedzictwa. Twórcami szopek są przede wszystkim osoby zamieszkałe w Krakowie i jego okolicach, którzy swoją wiedzę, doświadczenie i pasję przekazują z pokolenia na pokolenie. Współcześnie szopki charakteryzują się nagromadzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, które są fantazyjnie przetworzone i połączone.

MKiDN