Gdyby bowiem ktoś odważył się twierdzić po pierwszej turze, kiedy były już znane wyniki wyborów na listy partyjne, że za dwa tygodnie w okręgach jednomandatowych zieloni politycznie kandydaci partii chłopskiej i zielonych zmiotą dosłownie jak tornado doświadczonych i bywałych polityków z partii konserwatywnej, zasłużyłby na miano Wernyhory naszych czasów w dziedzinie polityki.

Bo przecież wszelcy obserwatorzy i eksperci słusznie rozumowali, że o niebo bardziej doświadczeni od politycznych nowicjuszy konserwatyści mają przewagę już na dzień dobry. Wykorzystają swe doświadczenie, polityczne wpływy, medialne nazwiska, by pokonać rywali. W końcu wielu z nich wygrywało w swych okręgach przedtem - i to nie raz i nie dwa. Tymczasem po głosowaniu w II turze nawet najbardziej doświadczeni politolodzy ze zdziwieniem przecierali oczy widząc jak z kretesem polegli w swych okręgach takie gwiazdy jaskółczej partii jak Audronius Aźubalis, Rasa Juknevićiene, Rimantas Dagys, Jurgis Razma, Kestutis Masiulis, Arvydas Anuśauskas, Vytautas Juozapaitis czy Stasys Śedbaras.

Ale legli nie tylko doświadczeni i bywali, padło też wielu młodych i perspektywistycznych, jak chociażby Radvile Morkunaite-Mikuleniene (którą osobiście wspierał Gabrielius), Aiste Gedviliene, Agne Bilotaite czy Laurynas Kasćiunas. Tego ostatniego gwiazda nie zdołała jeszcze wzejść, a już zaszła. W swym okręgu medialny politolog przegrał bowiem nikomu wcześniej nieznanemu agronomowi z Piwaszun. Jednak, pomijając wyżej napisane, o rozmiarach klęski konserwatystów świadczą najbardziej wyniki tej partii w dotychczasowej jej twierdzy - mieście Kownie, gdzie przegrali wszyscy, z wyjątkiem Landsbergisa juniora.

Klęska konserwatystów miała dla nich hiobowy wydźwięk również dlatego, że przegrali będąc w opozycji. Partia opozycyjna bowiem zawsze w wyborach ma wielką forę, bo może za wszelkie niepowodzenia i potknięcia się krytykować rządzących, obiecując przy tym zmiany i poprawę na lepsze. A że rządzący socjaldemokraci tych, delikatnie mówiąc, potknięć i błędów poczynili co niemiara (korupcję zostawiając już na boku), więc ich wyborczy blamaż można było prognozować. Dostali od wyborców to, na co zasłużyli. Ich klęska jednak to nie to samo, co klęska konserwatystów. Ci ostatni przegrali z kretesem, bo – moim zdaniem – nie byli wiarygodni w swych obietnicach. Wyborcy niestety też mają pamięć i pamiętają, jak konserwatyści już kilkakrotnie obiecywali im i zmiany, i poprawy, i sukcesy, i dostatnie życie, by po dojściu do władzy zaserwować pychę, arogancję i pełną anihilację obietnic.

Dlatego też niebywały sukces politycznych żółtodziobów z partii Karbauskisa można tłumaczyć nie tyle ich osobistymi zaletami, ile zużyciem się establishmentu politycznego konserwatystów i socjaldemokratów. Wyborcy głosowali nie tyle za kandydatami partii chłopskiej i zielonych, ile przeciwko politykom, którzy tak wiele razy już ich zawiedli.

Paradoksalnie jednak przerastający wyobraźnię sukces wyborczy partii chłopskiej i zielonych może okazać się dla nich problemem w rządzeniu. Trauma powyborcza niedoszłych triumfatorów bowiem może być tak głęboka, że w rezultacie nie pozwoli im dogadać się z nieoczekiwanymi uzurpatorami władzy, którzy mieli być przecież tylko przystawką do ich rządów. Skleić koalicję chłopsko-konserwatywną wbrew pozorom będzie bardzo niełatwo. Konserwatyści, widząc, że role się odmieniły i to im święci się w przyszłej koalicji rola przystawki, zapowiedzieli ustami swego niedoszłego premiera, że do rządu pójdą tylko w tandemie z liberałami. Po to oczywiście, by zwiększyć swoją wagę w przyszłej układance władzy i nie pozwolić tandemowi Karbauskis - Skvernelis wyjeść najlepsze konfitury z rządowego tortu. Ci ostatni z kolei zaszachowali konserwatystów tym, że wstępne negocjacje o przyszłej koalicji rozpoczęli nie tylko z nimi, ale i z socjaldemokratami.

Na sam początek mamy więc już lekki pat w negocjacjach na temat negocjacji. Pierwsza wstępna tura rozmów pokazała, że koalicja z konserwatystami raczej się oddala. Raz, że chłopi i zieloni z zasady starają się trzymać z dala od liberałów, których skandale korupcyjne odpychają każdego, kto poważnie mówi o zmianach i polityce bez afer. Dwa, że negocjatorzy z partii Landsbergisa już na pierwszym spotkaniu obwarowali możliwość współpracy ze zwycięzcami wyborów licznymi warunkami tak, jakby to sensacyjni przegrani mieli rozdawać karty.

Tymczasem całkiem inny przebieg miało spotkanie z socjaldemokratami, którzy żadnych warunków wstępnych nie stawiają. Niewykluczone więc, że układanie powyborczej koalicji może się skończyć nie mniejszą niespodzianką niż druga tura wyborów...

Tadeusz Andrzejewski