Zachowanie historycznego dziedzictwa Kresów to jeden z zasadniczych kierunków pracy nad przywracaniem narodowej pamięci. IPN przygotował wiele publikacji i wystaw o tematyce kresowej, prowadzi także działalność edukacyjną m.in w ramach zagranicznych „Przystanków Historia” w Wilnie, Grodnie, Żytomierzu, Dyneburgu oraz we Lwowie. Od 2019 roku Instytut honoruje osoby, instytucje i organizacje społeczne za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu dziedzictwa polskich Kresów Wschodnich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami przyznając nagrodę „Semper Fidelis”.
Prezes IPN spotka się także z rodzinami kresowymi na skwierzyńskim rynku, gdzie zostaną zaprezentowane dwie wystawy Instytutu:
„Świat zgładzony w Katyniu” (Oddział IPN w Szczecinie) prezentująca materiały pozyskane od rodzin, które zamieszkały po II wojnie światowej w Szczecinie oraz na Pomorzu Zachodnim. Ukazano w nich życie jeńców Starobielska, Ostaszkowa i Kozielska przed 1 września 1939 r. w perspektywie wykonywanych przez nich zawodów.
„Zesłańcy – Sybiracy – Deportowani” (Oddział IPN w Rzeszowie), która zawiera informacje o Polakach zsyłanych w głąb Rosji w latach 1768-1956. Na kilkunastu planszach zaprezentowano fotografie, dokumenty i pamiątki z zesłania. Osobna plansza poświęcona jest działalności Związku Sybiraków oraz staraniom o zachowanie pamięci o „Golgocie Wschodu”.
Uczestnicy uroczystości będą mogli zobaczyć spot IPN dotyczący Bazy Ofiar Zbrodni Wołyńskiej oraz spektakl Teatru Nie Teraz „Ballada o Wołyniu”. To pierwszy w Polsce spektakl sceniczny, który opowiada o ludobójstwie na polskiej ludności Kresów Wschodnich w latach II wojny światowej, dokonanym przez nacjonalistów ukraińskich.
Program uroczystości:
• godz. 10.45-11.15 – briefing prasowy prezesa IPN dr. Jarosława Szarka (namiot IPN)
• godz. 11.30 – rozpoczęcie Mszy Świętej (ok. 2,5 godz. transmisja Mszy Świętej i późniejszych wydarzeń)
Przewodniczy bp Tadeusz Lityński, ordynariusz diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, koncelebrant ks. Zbigniew Kras, kapelan prezydenta RP Andrzeja Dudy. Homilię wygłosi ks. dr Paweł Holc, przełożony Domu Prowincjalnego Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo.
• poświęcenie sztandaru Matki Bożej Klewańskiej Patronki Rodzin Kresowych
• przemówienie prezesa IPN dr. Jarosława Szarka
po zakończeniu Mszy Świętej projekcja na telebimach spotu informacyjnego IPN dotyczącego Bazy Ofiar Zbrodni Wołyńskiej.
• ok. godz. 13.45 – prezentacja wystaw na rynku oraz akcja informacyjna dotycząca Bazy Ofiar Zbrodni Wołyńskiej
Polecane materiały na temat Kresów:
• Jarosław Szarek: Kresy są wszędzie
• Kresy Wschodnie w publikacjach IPN
• Baza Ofiar Zbrodni Wołyńskiej
• „Operacja polska” NKWD – inicjatywy IPN
• Gra ZnajZnak Kresy