24 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów będzie obchodzony w Polsce po raz drugi; święto zostało ustanowione w 2018 r. z inicjatywy Prezydenta Andrzeja Dudy. Przypada 24 marca – tego dnia 75 lat temu niemieccy żandarmi zamordowali Józefa i Wiktorię Ulmów i ich dzieci wraz z ukrywanymi przez nich żydowskimi uciekinierami Saulem Goldmanem z czterema synami, Goudą Gruenfeld oraz Leą Didner z małą córeczką.
– To jest dzień, w którym państwo polskie oddaje hołd wszystkim, którzy podczas niemieckiej okupacji w najpełniejszy sposób urzeczywistnili etos Rzeczypospolitej, oparty na solidarności ze współobywatelami. To dzień, w którym w sposób szczególnym pamiętamy zasługi takich osób jak m.in. Irena Sendlerowa, Zofia Kossak, Władysław Bartoszewski czy Jan Karski, ale w równym stopniu to święto tych wszystkich osób nieznanych z imienia i nazwiska, które spontanicznie na różne sposoby udzieliły pomocy swoim żydowskim współobywatelom. Co więcej, wielu z nich zapewne nigdy nie zostanie poznana z imienia i nazwiska — powiedział minister.
Dodał, że jest to także święto tych, którzy uczestniczyli w zorganizowanych formach niesienia pomocy Żydom, np. w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”, która była jedyną w okupowanej przez Niemców Europie instytucją państwa podziemnego ratującą Żydów od zagłady.
Wojciech Kolarski wymienił także dyplomatów należących do tzw. Grupy Berneńskiej (określanej także jako Grupa Ładosia), którzy działając w okresie wojny w polskim poselstwie w Bernie w Szwajcarii ratowali Żydów poprzez wystawianie im fałszywych paszportów. Wspomniał także o matce Matyldzie Getter – przełożonej prowincji warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, dzięki której podczas okupacji niemieckiej uratowanych zostało kilkaset żydowskich dzieci. Podkreślił, że „Polacy ratujący Żydów w czasie okupacji niemieckiej to nasi narodowi bohaterowie”. – Udzielając pomocy swoim żydowskim współobywatelom skazanym przez hitlerowską III Rzeszę na Zagładę ryzykowali życiem swoim i swoich bliskich – powiedział.
Jak mówił, to jest „ich święto, dzień, który ma nam pokazać, że Polacy ratujący Żydów stanowią wzór patriotyzmu i człowieczeństwa dla przyszłych pokoleń”. Od nich młodzi Polacy powinni uczyć się, czym jest solidarność, odwaga, wierność etosowi wolnej Rzeczypospolitej – ocenił minister Kolarski. Zaznaczył, że przypominanie o Polakach ratujących Żydów jest naszą powinnością.
Wskazał, że właśnie z tego powodu Prezydent Andrzej Duda powiedział, że „Polacy ratujący Żydów są naszymi bohaterami narodowymi czasów II wojny światowej na równi z żołnierzami Armii Krajowej”. Jak mówił, państwo polskie może te osoby, instytucje i działania pokazywać jako przykład tego, że w okresie II wojny światowej, w czasie niemieckiej okupacji, „mieliśmy bohaterów, którzy bez względu na grożące im niebezpieczeństwo nieśli pomoc innym”.
Minister zwrócił uwagę, że liczba Polaków, udzielających pomocy Żydom jest z pewnością „dużo większa” niż ci, którzy zostali uznani przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Zauważył, że w ocenie historyków w ratowanie każdej osoby zwykle zaangażowanych było kilkakrotnie więcej niosących pomoc. Rozmaite są szacunki skali udziału Polaków w niesieniu pomocy Żydom, niektórzy historycy mówią o setkach tysięcy.
Podkreślił, że to „nie statystyka jest najważniejsza, ale ważne jest pokazanie świadectwa, wskazanie godnego zachowania, obywatelskiej postawy, która powinna być wzorem i inspiracją dla nas dzisiaj”.
Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta poinformował, że z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów w imieniu Prezydenta kwiaty zostaną złożone m.in. na grobie Łucji i Wincentego Baranków na cmentarzu w Miechowie, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie na grobie Władysława Bartoszewskiego, pod pomnikiem Zofii Kossak w Parku Jordana w Krakowie, pod tablicą Ireny Sendlerowej w Warszawie, przed pomnikiem Henryka Sławika i Józefa Antalla seniora w Katowicach, przy kamieniu upamiętniającym Jana Żabińskiego w Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie, przy pomniku Żegoty w Warszawie, przed pomnikiem Polaków Ratujących Żydów w Parku Ocalałych w Łodzi oraz w Kaplicy Pamięci w Toruniu.
Ambasador RP w Waszyngtonie złoży kwiaty na nagrobku Jana Karskiego na cmentarzu Mont Olivet w Waszyngtonie, a pracownicy Ambasady RP w Szwajcarii złożą kwiaty przy tablicy upamiętniającej polskich dyplomatów zaangażowanych w ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej w Bernie. Dodał, że centralne obchody tego święta odbędą się przy Grobie Nieznanego Żołnierza na placu Józefa Piłsudskiego w Warszawie, gdzie zostanie odczytane przesłanie Prezydenta na ten dzień.
W poniedziałek, 25 marca, Prezydent Andrzej Duda wręczy podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim odznaczenia Polakom ratującym Żydów podczas II wojny światowej.
Na podst. prezydent.pl, PAP
