Pośrednie sprawdziany, które wzbudziły tak wiele emocji i negatywnych reakcji w społeczeństwie, doprowadziły do kryzysu w resorcie – do dymisji podał się minister oświaty, nauki i sportu Gintautas Jakštas oraz wiceminister Ramūnas S kaudžius, odpowiedzialny za model sprawdzianów pośrednich i ich wdrażanie na praktyce.

Minister oświaty, nauki i sportu Gintautas Jakštas wyraził swoje zdanie na temat zorganizowanego 23 marca br. przez Związek Polaków na Litwie wiecu protestu. We wpisie na Facebooku określił go jako „protest przeciwko dyskusji, który zorganizowała jedna partia polityczna”.

11 marca Litwa obchodziła Dzień Odrodzenia Niepodległości, którą proklamowała po raz drugi w XX wieku przed 34 latami. Tegoroczne obchody – w roku naznaczonym aż trzema wyborczymi kampaniami – miały raczej minorowy nastrój, szczególnie jeśli chodzi o te oficjalne – tradycyjne upamiętnienie tego dnia w Sejmie RL.

W szkołach skończyły się studniówki i kalendarz nieubłagalnie odlicza dni do matury, która ma być  przepustką w dorosłe życie, startem do zdobywania zawodu, robienia kariery, realizacji planów i spełnienia marzeń.  Jeszcze przed rokiem na sto dni przed maturą cała uwaga w szkole była skierowana właśnie na maturzystów, ale tego roku jest inaczej. Matura ma „konkurenta”, bo zgodnie z wizją decydentów od oświaty została podzielona „ na pół”. Sprawdziany pośrednie – ta pierwsza połowa matury jest tegorocznym tsunami w gimnazjach na Litwie.

Na fali zaistniałej dyskusji na temat perspektyw działalności na Litwie szkół z rosyjskim językiem nauczania, która to w „naturalny sposób” objęła też szkoły polskie, wręcz hiperaktywnością w „reformatorskich” zapędach wykazał się wicemer miasta Wilna  Arūnas Šileris, piastujący to stanowisko z ramienia „Partii Wolności”.

We wtorek, 13 lutego, podczas zwołanej konferencji minister oświaty, nauki i sportu Gintautas Jakštas przedstawił do publicznej wiadomości szereg proponowanych przez resort zmian dotyczących nauczania w szkołach mniejszości narodowych.

Na Litwie dobiegła końca podstawowa sesja maturalna, przystąpiło do niej ponad 22 tys. tegorocznych absolwentów gimnazjów (751 z polskim językiem nauczania) oraz nieco ponad 5 tys. – zawodówek i starszych roczników. Sesja egzaminacyjna trwała od 1 do 23 czerwca i wreszcie po dwóch latach wyszła z pandemicznych ograniczeń. Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Oświaty Nauki i Sportu Litwy, jej wyniki zaczęto ogłaszać przed 12 lipca. Jaki jest bilans? W telegraficznym skrócie: szczypta optymizmu i wielka porażka.

Miniony tydzień na Litwie był prawdziwym maratonem wizyt najwyższej rangi polityków RP. Z okazji obchodów 230. rocznicy Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów w Wilnie z oficjalną wizytą gościł prezydent RP Andrzej Duda z małżonką, wicemarszałek Sejmu Malgorzata Gosiewska, wicemarszałek Senatu Bogdan Borusewicz, przedstawiciele Sejmu i Senatu RP – członkowie Polsko-Litewskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.

Litwa od paru miesięcy boryka się z kryzysem migracyjnym. Z Białorusi na terytorium republiki codziennie nielegalnie przedostaje się od kilkudziesięciu do ponad setki uchodźców, wywodzących się m.in. z Iraku oraz państw afrykańskich. Jest to poważne wyzwanie dla Litwy – do 20 lipca litewską granicę przekroczyło 2100 osób. Na nadzwyczajnej sesji Sejmu RL stan ten został określony hybrydową agresją ze strony Białorusi. Zakładnikami politycznych rozgrywek stali się zwykli ludzie z przygranicznych terenów, których życie jest destabilizowane.

Przed 30 laty, na zaraniu niepodległości, kiedy powstawały zręby nowego, demokratycznego państwa mieliśmy nadzieję (my, Polacy na Litwie, autochtoniczna mniejszość), że wreszcie nie będziemy musieli „walczyć” o swoje prawa: do nazwiska, imienia, uczenia się w ojczystym języku itp. W ciągu 50 powojennych lat w „ustroju radzieckim”, na Litwie ciągle walczyliśmy: a to o prawo nie dodawania litewskich czy też rosyjskich końcówek do nazwisk, tłumaczenia imion (kiedy Tekla stawała się Fiokłą), pisania Wilno, a nie Wilnius… Nawet o większą liczbę godzin języka litewskiego w polskich szkołach toczyliśmy boje.