Informację o odnalezieniu grafik Departament Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymał pod koniec stycznia 2023 r. Pochodzenie obiektów wskazał Sylwester Rudnik – historyk sztuki i marszand, który poinformował o swoich ustaleniach posiadacza grafik, Piotra Molendę. Ten natomiast, po zapoznaniu się z pochodzeniem obiektów, podjął decyzję o ich bezwarunkowym przekazaniu na rzecz Skarbu Państwa.

– Kolekcja Kabruna w czasie II wojny światowej została wywieziona z Gdańska. Niemcy próbowali ukryć całą kolekcję. Ostatecznie znalazła się ona na terenie Turyngii i gdy ta w lipcu 1945 r. przeszła pod administrację Armii Czerwonej, dzieła zostały wywiezione przez Rosjan. Te, które tutaj widzimy, najprawdopodobniej pozostały na terenach Polski. Kolekcja liczyła łącznie ponad 7 tys. grafik. Po 1956 r. do Polski wróciło zaledwie 1,5 tys. obiektów – mówił prof. Piotr Gliński podczas uroczystości.

Kolekcja Kabruna

Odzyskane ryciny należały do kolekcji gdańskiego kupca, kolekcjonera i bibliofila – Jacoba Kabruna (1759–1814). Kolekcja ta stanowi obecnie najcenniejszą część zbiorów Gabinetu Rycin Muzeum Narodowego w Gdańsku. Zbiór rycin, przechowywany w dawnym domu Kabruna przy Langgasse (ul. Długa), obejmował prace czołowych artystów szkół niderlandzkiej, niemieckiej, włoskiej i francuskiej, zarówno dawnych mistrzów, jak i twórców współczesnych Kabrunowi.

W 1806 r. kolekcjoner zaproponował utworzenie instytutu edukacyjnego, kształcącego młodzież w zawodzie kupca. Nawiązując do tej idei, przed śmiercią przekazał wszystkie swoje zbiory (malarstwa, rysunków i rycin, a także bibliotekę wraz z należącymi do niej szafami) jako podstawę instytutu edukacyjnego, którego – wedle jego słów – od dawna brakowało w mieście. Po śmierci Jakoba Kabruna jego kolekcja kilkukrotnie zmieniała swoją siedzibę. W końcu trafiła do utworzonego w 1870 r. Stadtmuseum Danzig (Muzeum Miejskiego w Gdańsku). Siedziba w dawnym klasztorze franciszkańskim została oddana do użytku wiosną 1872 r., a zbiory Kabruna przeniesiono tam w październiku tego roku. Według katalogu Juliusa C. Blocka i Carla L. von Duisburga z 1861 r. kolekcja rycin liczyła ponad 7 tys. dzieł artystów europejskich działających od XV do XVIII w.

Inf. MKiDN