Obchody rocznicowe rozpoczęła Msza święta w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, sprawowana w intencji poległych, zmarłych oraz żyjących żołnierzy Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Modlono się też za gen. bryg. Antoniego Hedę ps „Szary” – dziś przypada 15. rocznica jego śmierci.
Po nabożeństwie uczestnicy uroczystości udali się pod pomnik pierwszego komendanta głównego Armii Krajowej gen. dyw. Stefana Roweckiego Grota przy ul. Chopina, gdzie złożyli kwiaty.
Punktem kulminacyjnym obchodów była uroczystość, która odbyła się w południe przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy ul. Wiejskiej. W swoim wystąpieniu podczas ceremonii zastępca IPN dr hab. Karol Polejowski zwrócił się bezpośrednio do żołnierzy AK.
– Kiedy składaliście wy, wasi koledzy i koleżanki przysięgę, wstępując w szeregi Armii Krajowej, czyniliście to z pobudek patriotycznych, bo tak was wychowano, ale przecież wszyscy mieliście miłość do Polski, do Polski wolnej i niepodległej. To miłość do Polski była motorem działań (…) A kiedy wojna się skończyła, a wolności nie było, ta miłość do wolnej Polski pozostała z wami, przenieśliście ją przez noc rządów komunistycznych, ucząc miłości kolejne pokolenia młodych Polaków. To dzięki wam dzisiaj możemy żyć w wolnej Polsce. To dlatego jesteście bohaterami. Jesteście bohaterami, bo trzeba było wykazać się bohaterstwem, aby przez kilkadziesiąt lat nieść ideę wolnej i niepodległej Polski – powiedział Polejowski.
Wiceprezes IPN podkreślił, że tę postawę biorą sobie za wzór kolejne pokolenia Polaków.
– Wasze wartości są naszymi wartościami, bo tego nas nauczyliście, za to składam wam serdeczne podziękowania – podziękował Polejowski.
W czasie uroczystości głos zabrali także m.in. szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk i prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej por. Teresa Stanek ps. Mitsuko. Pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej złożono wieńce.
Uroczystości zostały zorganizowane przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.
Obchody rocznicowe z udziałem Instytutu Pamięci Narodowej odbyły się także w Białymstoku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Olsztynie, Brzostku (Oddział IPN w Rzeszowie), Szczecinie i Wrocławiu.
***
14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową, która uważana jest za największe i najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej Europie.
Korzenie Armii Krajowej sięgają zawiązanej w nocy z 26 na 27 września 1939 r. przez grupę wyższych oficerów z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim na czele, przy współudziale prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Stała się ona zalążkiem rozbudowanego później Państwa Podziemnego. SZP została przekształcona w listopadzie 1939 r. w Związek Walki Zbrojnej. Decyzja o powstaniu AK była podyktowana koniecznością scalenia polskich konspiracyjnych oddziałów zbrojnych i podporządkowania ich rządowi RP w Londynie.
Kolejnymi dowódcami Armii Krajowej byli generałowie: Stefan Rowecki ps. Grot – do 30 czerwca 1943 r., Tadeusz Komorowski ps. Bór – do 2 października 1944 r., Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek – do 19 stycznia 1945 r. Dowódca Armii Krajowej podlegał Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych.
IPN
