Konsultacje odbyły się w podwarszawskim Muzeum-Miejscu Pamięci Palmiry, które stanowią, podobnie jak Katyń, symbol eksterminacji polskiej inteligencji w okresie II wojny światowej. Takim miejscem-symbolem jest również były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Gusen na terenie dzisiejszej Austrii, i to właśnie przygotowywana obecnie koncepcja nowego upamiętnienia jego ofiar była głównym tematem polsko-austriackich rozmów. Polska, inne państwa pochodzenia ofiar, a także żyjący jeszcze byli więźniowie i stowarzyszenia więźniarskie od lat apelują do władz Republiki Austrii o godne upamiętnienie tego jednego z najważniejszych w Europie miejsc pamięci, gdzie zginęły dziesiątki tysięcy ofiar różnych narodowości. Polska oczekuje, że prace nad przygotowaniem upamiętnienia od samego początku realizowane będą we współpracy międzynarodowej.

– Uznając odpowiedzialność Republiki Austrii za miejsca pamięci położone na jej terytorium, wzywamy władze Austrii do podjęcia inicjatywy w zakresie umiędzynarodowienia dalszych prac nad koncepcją upamiętnienia ofiar Gusen – zaznaczył wiceminister Szynkowski vel Sęk.

Dziękując za dotychczasowe działania rządu Republiki Austrii, wiceszef polskiej dyplomacji zaznaczył, że wiele zostało jeszcze do zrobienia. – Jako społeczność międzynarodowa musimy dbać o miejsca pamięci, o ich zachowanie, o ich funkcję dokumentacyjną, edukacyjną i rolę w życiu rodzin ofiar, które domagają się miejsca, gdzie mogłyby wspomnieć swoich bliskich. Podczas konsultacji strona austriacka poinformowała o istotnych postępach w sprawie finalizacji zakupu nieruchomości pod przyszłe miejsce upamiętniania ofiar.

Konsultacje w Muzeum-Miejscu Pamięci Palmiry były też okazją dla delegacji austriackiej do zapoznania się z historią i ekspozycją Muzeum. Wiceminister Szynkowski vel Sęk oraz szef sekcji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Austrii Hermann Feiner złożyli wspólnie wieniec przy grobie Macieja Rataja, marszałka Sejmu (w latach 1922-1928) i zastępującego Prezydenta RP (w 1922 i 1926), najwyższego rangą przedstawiciela polskich władz państwowych wśród ofiar, oraz zapalili znicze przy symbolicznej tablicy upamiętniającej 2115 polskich obywateli, głównie mieszkańców Warszawy, zamordowanych w palmirskim lesie.

W ramach wizyty w Warszawie członkowie delegacji austriackiej spotkali się także z wiceministrami Spraw Wewnętrznych i Administracji – Bartoszem Grodeckim oraz Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Jarosławem Sellinem.

***

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Gusen powstał w 1940 roku jako filia obozu Mauthausen na terenie dzisiejszej Austrii. W okresie II wojny światowej z około 190 tysięcy osadzonych w systemie obozów Mauthausen-Gusen zamordowanych zostało przeszło 90 tysięcy osób, obywateli co najmniej 26 państw. Polska, w porozumieniu ze środowiskami byłych więźniów oraz władzami innych państw pochodzenia ofiar i we współpracy ze środowiskami lokalnymi, w dialogu z władzami Republiki Austrii, od lat konsekwentnie zabiega, aby doprowadzić do godnego upamiętnienia ofiar obozu Gusen.

W palmirskim lesie, podczas kilku następujących po sobie fal mordów między grudniem 1939 roku a lipcem 1941 roku straconych zostało łącznie około 1800 osób, w tym kobiety i osoby nastoletnie. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele świata polityki i samorządu terytorialnego i administracji, profesorowie uniwersytetów i kierownicy warszawskich i podwarszawskich szkół, krytycy literaccy, artyści, a także reprezentanci wolnych zawodów, duchowieństwa i sportowcy.

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP