W trakcie polskiego przewodnictwo odbył się m.in. jubileuszowy szczyt prezydentów V4 na Mierzei Helskiej, 20 spotkań premierów V4, 9 spotkań Ministrów Spraw Zagranicznych, ponad 40 spotkań na poziomie ministrów konstytucyjnych stojących na czele innych resortów, a także 12 spotkań parlamentarnych wysokiego szczebla (na poziomie Przewodniczących Parlamentów oraz poszczególnych komisji parlamentarnych).
Wiceminister podkreślił, że polskie przewodnictwo przypadło na trudny okres pandemii COVID-19. Tematyka ta w naturalny sposób zdominowała pierwszy okres przewodnictwa. W październiku 2020 r. powołane zostało Wirtualne Centrum V4 ds. COVID-19, które pozwoliło na lepszą koordynację działań w zakresie walki z pandemią pomiędzy naszymi państwami. Minister wyraził zadowolenie, że ta inicjatywa będzie kontynuowana przez PRES HU w V4. W kontekście pandemii koncentrowaliśmy się jednak nie tylko na usprawnieniu współpracy wewnątrz grupy, ale także na solidarności z naszymi najbliższymi partnerami. W trakcie polskiego przewodnictwa zrealizowana została w państwach Partnerstwa Wschodniego, ze środków Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego, druga edycja V4 East Solidarity Programme, w ramach której wspieraliśmy lokalne zdolności do walki z pandemią, dodał Minister.
– Głównym obszarem praktycznej współpracy V4 w dalszym ciągu były konsultacje ws. dotyczących agendy europejskiej. W tym kontekście, Grupa Wyszehradzka była aktywna, chociażby w obszarze polityki wschodniej. Warto w tym miejscu podkreślić, że z inicjatywy Polski V4 zaproponowała przygotowanie Planu Gospodarczego UE na rzecz demokratycznej Białorusi. Inicjatywa została zaakceptowana przez Radę Europejską w październiku ub.r., a pod koniec maja br. Komisja Europejska przygotowała kompleksową ofertę. Inicjatywa Polski i V4 stała się tym samym inicjatywą unijną.
Kulminacyjnym elementem obchodów 30. rocznicy współpracy wyszehradzkiej, która przypadła na drugą część polskiego przewodnictwo w V4, było spotkanie premierów państw V4 zorganizowane 17 lutego 2021 r. w Krakowie. Podczas szczytu szefowie rządów państw V4 przyjęli konkretną i ambitną deklarację rocznicową, która nie tylko podsumowuje sukcesy 30 lat współpracy, ale również wytycza główne obszary wzajemnej współpracy na przyszłość. Premierzy państw Grupy podpisali również deklarację o wzajemnej współpracy w zakresie projektów cyfrowych. W jej rezultacie zwołano pierwsze spotkanie Wirtualnego Biura V4 ds. projektów cyfrowych – projekt będzie kontynuowany podczas węgierskiej prezydencji w V4. Premierzy zdecydowali ponadto o zwiększeniu budżetu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego do 10 mln euro rocznie (począwszy od 2022 r.) co pozwoli na dalsze wzmacnianie relacji i wzajemnego zrozumienia między społeczeństwami naszych czterech państw, a także rozwój mobilności młodzieży.
Lista najważniejszych inicjatyw polskiego przewodnictwa:
COVID-19 – powołanie wirtualnego Centrum V4 ds. COVID-19, V4 East Solidarity Programme;
WRF – koordynacja stanowisk i działań V4 w sferze negocjacji i programowania nowej perspektywy finansowej, ze szczególnym uwzględnieniem polityki spójności oraz Planu Odbudowy dla Europy;
Polityka Wschodnia: plan gospodarczy dla demokratycznej Białorusi; oświadczenia premierów V4 ws. otrucia A. Navalnego (12.09.2020) i sabotażu w magazynie amunicji w Czechach (26.04.2021), wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych V4 ws. Partnerstwa Wschodniego po wirtualnym spotkaniu szefów dyplomacji V4+PW (29.04).
Polityka migracyjna: wspólne stanowisko V4+EE+SI ws. nowego paktu ws. migracji i azylu (10.12.2020 r.);
Przyszłość współpracy wyszehradzkiej:
§ Rocznicowa deklarację premierów V4, wytyczająca główne obszary wspólpracy V4 na przyszłość i zawierająca decyzję m.in. ws. zwiększenia budżetu Miedzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego o ¼ do 10 mln euro rocznie w celu wzmocnienia współpracy młodzieży wyszehradzkiej (w ramach hasła „Pokolenie V4”), a także ws. potrzeby wzmocnienia współpracy w obszarze zarządzania kryzysowego, ochrony ludności i „miękkiego bezpieczeństwa”;
§ Współpraca cyfrowa: deklaracja ws. wzajemnej współpracy w zakresie projektów cyfrowych (17.02) – na jej podstawie w czerwcu br. odbyło się piewsze spotkanie Wirtualnego Biura V4 ds. projektów cyfrowych;
Instrastruktura: wspólna lista kluczowych projektów infrastrukturalnych z perspektywy V4 w kontekście rewizji europejskiej sieci TEN-T: CPK, Via Carpatia, kolej dużych prędkości łącząca stolice państw V4, poprawa żeglowności dróg wodnych łączących nasze państwa (3.12.2020); pozostałe inicjatywy w tym obszarze: wspólne oświadczenie ministrów V4 ds. transportu ws. współpracy w zakresie rozwoju transportu kolejowego (18.06 br.); non-paper V4+BG, RO, HR ws. Wieloletniego Programu Prac dla Instrumentu „Łącząc Europę” — Transport; non-paper V4+HR+MT+RO+SI ws. technicznego i administracyjnego wsparcia dla państw członkowskich korzystających z polityki spójności w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” – Transport;
Klimat i środowisko: szereg inicjatyw mających służyć zabezpieczeniu polskich i wyszehradzkich interesów w ramach polityki klimatycznej i energetycznej: wspólne listy premierów i ministrów środowiska państw V4+ dot. Pakietu fit for 55, roli energii nuklearnej czy oceny wpływu celów klimatycznych UE do 2030 r. na poszczególne państwa; łącznie w trakcie polskiego przewodnictwa odbyło się kilkanaście spotkań na szczeblu ministerialnym i eksperckim w tym obszarze;
Bałkany Zachodnie: wspieranie europejskich aspiracji państw Bałkanów Zachodnich, regionu istotnego z perspektywy stabilności i bezpieczeństwa Europejczyków (wspólne oświadczenie Ministrów Spraw Zagranicznych V4 ws. Bałkanów Zachodnich po spotkaniu szefów dyplomacji w formacie V4+BZ w Poznaniu i Rogalinie (28.06 br.), non-paper V4+AT ws. udziału państw Bałkanów Zachodnich w Konferencji ws. Przyszłości Europy, maj br.);
Współpraca obronna: rozpoczęcie przygotowań do objęcia przez Wyszehradzką Grupę Bojową kolejnego dyżuru w 2023 r. (w czerwcu br. Szefowie Sztabów i Obrony V4 podpisali porozumienie (Memorandum of Understanding), które tworzy podstawy prawne dla utworzenia Grupy Bojowej i określa zasady jej funkcjonowania; Polska po raz kolejny pełni w niej rolę państwa wiodącego oraz wydziela dowództwo operacji); prace nad certyfikacją wspólnego z państwami V4 dowództwa Połączonej Grupy Wsparcia Logistycznego w ramach NATO; aktualizacja Strategii Szkoleń i Ćwiczeń V4; wspólne zamówienie sił zbrojnych V4 na amunicję pistoletową za pośrednictwem sojuszniczej Agencji NSPA, podpisanie listu intencyjnego Ministrów Obrony V4 ws. nawiązania współpracy akademii wojskowych w dziedzinie komunikacji strategicznej;
Promocja Rodziny: ministrowie ds. rodziny i polityki społecznej V4 przyjęli prorodzinną deklarację – PRO FAMILIA (13.05 br.).
Gospodarka: organizacja 2030 Agenda Forum z udziałem ministrów rozwoju/gospodarki w formacie V4+BG i RO (02.06 br.), wspólny komunikat ministrów gospodarki V4, podkreślający m.in. znaczenie Jednolitego Rynku i zwalczania protekcjonizmu (23.09.2020 r.);
Kultura: przyznanie Nagrody Wyszehradzkiej Narodowemu Centrum Kultury (decyzja min. ds. kultury V4 z 23.04; wręczenie nastąpi podczas PRES HU w V4);
Rolnictwo: wspólna deklaracja min. rolnictwa V4+BG, HR, RO i SI ws. strategii „z farmy na widelec” (21.04 br.), wspólna deklaracja min. ds. rolnictwa V4+BG, HR, EE, LT, LV, RO, SI ws. reformy WPR (09.2020 r.);
Finanse: wspólny list min. finansów V4 ws. taksonomii UE (15.04 br.), wspólna deklaracja min. finansów V4 ws. współpracy w obszarze finansów (04.09.2020 r.).
Od 1 lipca br. prezydencję w Grupie przejęły Węgry.
Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP
