- Międzynarodowy Dzień Rodzin jest doskonałą okazją do przypomnienia doniosłej roli tej podstawowej komórki społecznej w funkcjonowaniu całych społeczeństw, a jednocześnie potwierdzeniem, że rodzina jest wartością uniwersalną, zasługującą na powszechne uznanie i wsparcie ze strony władz publicznych – tymi słowami minister Elżbieta Rafalska zwróciła się w swoim liście skierowanym do polskich rodzin w ustanowionym z myślą o nich przez ONZ święcie.

500 zł miesięcznie na dziecko

Polityka rodzinna rządu realnego znaczenia nabrała wraz z wprowadzeniem programu „Rodzina 500+”. Celem programu jest wsparcie finansowe rodzin wychowujących dzieci. Ma także zachęcać rodziny do podejmowania decyzji o posiadaniu większej liczby dzieci.

W ramach programu można otrzymać świadczenie wychowawcze w wysokości 500 złotych. Przysługuje ono na drugie i kolejne dziecko do ukończenia przez nie 18 roku życia, niezależnie od jakichkolwiek innych warunków. Świadczenie wychowawcze jest przyznawane również na pierwsze lub jedyne dziecko do ukończenia przez nie 18 roku życia, o ile dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 800 zł netto lub 1200 zł netto w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego.

Wsparciem z programu „Rodzina 500 plus” objęte są również dzieci do 18 roku życia, umieszczone w pieczy zastępczej (rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka oraz placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego). Przysługuje na nie dodatek wychowawczy w wysokości świadczenia wychowawczego.

Według najnowszych danych do świadczenia 500+ jest uprawnionych 3,717 mln dzieci, wychowujących się w 2,435 mln rodzin. Od początku funkcjonowania programu „Rodzina 500+” na jego realizację rząd przeznaczył 47 mld 168 mln złotych. Program „Rodzina 500+” stał się podstawowym narzędziem polityki rodzinnej. Wkrótce zaczęły dołączać do niego kolejne.

Więcej żłobków na każdą kieszeń

Jak wynika z badania Diagnoza Społeczna 2013, Polacy rezygnują z dzieci z powodu trudności w pogodzeniu pracy i rodzicielstwa, a także braku miejsc lub zbyt wysokich opłaty w żłobkach.

Uchwalony przez parlament w lipcu 2017 roku pakiet dla rodzin wprowadził zmiany m.in. w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Wiąże się to z szeregiem korzyści. W praktyce chodzi o: niższe opłaty za pobyt dziecka w żłobkach, większa dostępność takich placówek, zapewnienie wysokich standardów opieki nad dziećmi, a także możliwość powrotu rodziców na rynek pracy oraz wyboru przez nich formy opieki nad dziećmi.

Rozwój systemu opieki nad najmłodszymi jest wspierany ze środków budżetu państwa w ramach resortowego programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi „Maluch+”.

Mimo stałego i dużego wzrostu liczby instytucji, jak i dysponowanych przez nie miejsc, potrzeby wciąż są ogromne, tym bardziej że w ponad 67% gmin w Polsce brakuje jakichkolwiek instytucji opieki nad dziećmi do lat 3.

Trzy razy więcej pieniędzy na żłobki

Rząd wie, jak sprawić, by żłobki były bardziej dostępne przy jednoczesnym zmniejszeniu opłat za pobyt dzieci w placówkach. W ramach programu „Maluch+” przeznaczył w 2018 roku aż 450 mln złotych rocznie na miejsca opieki dla najmłodszych. To trzy razy więcej niż w poprzedniej edycji programu.

Co więcej, zwiększona pula środków na miejsca opieki dla maluchów stanowi niemal równowartość połowy kwoty (1 mld zł), jaką w skali roku ponoszą na żłobki te wszystkie gminy w Polsce, w których tego typu placówki już funkcjonują.

Dzięki wsparciu ze środków budżetu państwa od 2016 roku wzrost liczby miejsc uległ znacznemu przyspieszeniu – do ok. 5,6 tys. miejsc. W 2018 roku ma przybyć ich aż 25 tys. Z kolei funkcjonowanie kolejnych 56 tys. miejsc zostanie objętych dofinansowaniem.

Kompleksowa oferta wsparcia „Za życiem”

Na uwagę zasługuje również kompleksowa oferta wsparcia dla rodzin wychowujących niepełnosprawne dzieci w ramach programu „Za życiem”. Program ten obejmuje m.in.: zapewnienie wszechstronnej opieki nad kobietą i dzieckiem w czasie ciąży i po porodzie, pomoc w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, dostęp do usług koordynacyjno-opiekuńczo-rehabilitacyjnych, a także specjalistyczne poradnictwo i pomoc asystentów rodziny.

W ramach programu „Za życiem” przewidziano dodatkowe jednorazowe świadczenie w wysokości 4 tys. zł. Przysługuje ono rodzinie w przypadku narodzin dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą jego życiu.

Wprowadzenie programu było możliwe dzięki uchwaleniu przez parlament ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. Budżet programu „Za życiem” na lata 2017-2021 został zaplanowany na poziomie 3,1 mld zł.

Coraz bliżej II etapu programu „Za życiem”

Pierwszy etap programu "Za życiem" to m.in. wsparcie rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem, wzmocnienie roli asystentów rodziny, rozwój mieszkań chronionych i nowy program polityki zdrowotnej. Procedowany obecnie przez parlament drugi etap programu „Za życiem” obejmować ma m.in.: wsparcie byłych uczestników warsztatów terapii zajęciowej, wydłużenie z 14 do 30 dni prawa do zasiłku opiekuńczego oraz wsparcie zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Bardziej atrakcyjna Karta Dużej Rodziny

Wsparcie finansowe rodzin z dziećmi obejmuje nie tylko świadczenie wychowawcze 500+ czy sieci miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, ale również m.in. Kartę Dużej Rodziny (KDR). Jest to system zniżek i dodatkowych uprawnień dla rodzin 3+ zarówno w instytucjach publicznych, jak i w firmach prywatnych.

Od początku tego roku Karta Dużej Rodziny stała się jeszcze bardziej atrakcyjna. Można z niej korzystać w formie aplikacji na urządzeniach mobilnych. Dzięki temu użytkowanie Karty jest możliwe od razu po jej przyznaniu przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, bez konieczności oczekiwania na wydruk plastikowego nośnika. Plastikowa karta pozostała w obiegu. Posiadacze Karty mogą korzystać z obu form alternatywnie. Aplikacja pozwala łatwiej i szybciej wyszukać interesujące zniżki. Informuje też o nowych ofertach.

Dzięki nowelizacji dotychczasowych przepisów uprawnienie do Karty Dużej Rodziny od 1 stycznia 2019 roku zyskają wszyscy rodzice, którzy kiedykolwiek posiadali na utrzymaniu co najmniej trójkę dzieci.

Do programu Karta Dużej Rodziny dołączyć może każda firma i instytucja niezależnie od wielkości, sektora czy zasięgu działania. Wśród partnerów są zarówno ogólnopolskie sieci, jak i mali lokalni przedsiębiorcy. Do tej pory wydano prawie 1,97 mln Kart dla 437 tys. rodzin wielodzietnych, w których wychowuje się 1,16 mln dzieci.

Zniżki z tytułu posiadania Karty Dużej Rodziny oferuje ponad 4,2 tys. firm i instytucji w ponad 18 tys. lokalizacji.

Urlop po urodzeniu dziecka

Dla młodych świeżo upieczonych rodziców bardzo ważne jest, aby przez pierwszy rok mogli skupić się na rodzinie i wychowywaniu dziecka.

W związku z narodzinami dziecka rodzice mają do dyspozycji dwa rodzaje urlopów: macierzyński (20 tygodni) oraz rodzicielski (32 tygodnie). To razem 52 tygodnie, czyli pełny rok.

Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, jednorazowo lub w maksymalnie 4 częściach. Rodzice mają czas na jego wykorzystanie aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przeznaczone jest wyłącznie dla matki. Resztą urlopu rodzice mogą dzielić się między sobą.

Od stycznia do lutego br. z urlopów dla rodziców skorzystało ponad 332,8 tys. osób, w tym 299 tys. kobiet oraz 33,7 tys. mężczyzn.

Ojcom dzieci, oprócz urlopu rodzicielskiego, przysługuje również specjalny dwutygodniowy urlop ojcowski, który mogą wykorzystać w ciągu 2 lat od narodzin dziecka. Urlop ten można podzielić na 2 części i skorzystać z niego w dowolnie wybranym przez siebie momencie, uwzględniając wiek dziecka.

Świadczenie rodzicielskie

Wsparcie finansowe przez rok po urodzeniu dziecka otrzymują także osoby, które ze względu na swoją sytuację zawodową nie mogą korzystać z urlopów rodzicielskich. 1000 zł miesięcznie przez rok po urodzeniu dziecka mogą otrzymać bezrobotni, studenci, rolnicy oraz pracujący na umowach o dzieło.

Bogata oferta dla rodzin

Szeroki zakres wsparcia dla rodzin uzupełniają m.in.: świadczenia rodzinne wraz dodatkami, ulgi podatkowe, a w przypadku rodzin gorzej sytuowanych – świadczenia z pomocy społecznej. Dla świeżo upieczonych rodziców znaczącym wsparciem jest również tzw. becikowe. Jest to jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 złotych. Przysługuje ona tym rodzinom, w których dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza 1922 złotych.

Oprócz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, rodziny mogą również otrzymać dodatek z tytułu urodzenia dziecka – również w wysokości 1000 złotych. Dotyczy to jednak tylko tych rodzin, którym przysługuje zasiłek rodzinny.

Na podst. mpips.gov.pl