Po co nam Litwa?

2015-11-19, 12:21
Oceń ten artykuł
(14 głosów)
Po co nam Litwa? © L24 (fot. Marian Paluszkiewicz)

Dominujący w dyskusji publicznej zwolennicy ugodowej polityki wobec Litwy twierdzą, że polityka twarda w niczym nie pomogła realizacji polskich interesów wobec niej. Fałsz takiego twierdzenia polega na tym, że Polska nigdy twardej polityki wobec Litwy nie prowadziła.

Artykuł ukazał się pierwotnie w tygodniku "Do Rzeczy" nr 43/142 19-24 października br.

Polskie elity z masochistycznym uporem od 25 lat usiłują zdobyć uznanie elit litewskich dla idei „strategicznego partnerstwa” jakie ma łączyć nasze państwa i narody. Gdy 2 września, w dzień bezprecedensowego strajku uczniów polskich szkół w Wilnie, nad Wilią pojawił się wicemarszałek Sejmu Marek Kuchciński „by przekazać wyrazy poparcia i solidarności” wobec rodaków, nie potrafił odmówić sobie płaczliwego apelu do Litwinów „nie psujmy tego co nas łączy”. Z kolei 10 września świeżo upieczony poseł Michał Dworczyk w czasie sejmowej dyskusji nad uchwałą właśnie w sprawie pogarszania sytuacji polskiej oświaty na Wileńszczyźnie, nie podarował sobie asekuracyjnej uwagi, że „Polska i Litwa są naturalnymi partnerami” i to mimo tego, że „praktycznie od początku lat 90 sytuacja mniejszości polskiej na Litwie powoli ale konsekwentnie ulega pogorszeniu”. Dworczyk w dodatku zadeklarował, że jest w pełni świadomy iż elity litewskie dążą de facto do likwidacji polskich szkół w ich obecnej formie i ograniczenia języka polskiego jako wykładowego do dwóch przedmiotów. Zgryźliwie zauważył, że nawet „w czasach sowieckich młodzi Polacy mogli uczyć się w języku polskim od przedszkola do matury”. Dworczyk, od lat zaangażowany w sprawy kresowych Polaków i prawdopodobny wiceminister spraw zagranicznych odpowiedzialny za ten zakres w przyszłym rządzie PiS, ma rację. Cóż z tego, skoro jedynym praktycznym wnioskiem jaki wyciąga, podobnie jak pozostali polscy politycy, to dalsze narzucanie się Litwinom z „naturalnym partnerstwem”. Pozostałe głosy z politycznego i medialnego głównego nurtu brzmią na podobną żałosną nutę, dźwięczącą tym samym wyrzutem pierwszego zawodu miłosnego pensjonarki – jak możecie nam to robić? – nieodmiennie pytają Litwinów polscy politycy.

Obojętność wobec Polaków
Dziś przynajmniej zauważają, że „naturalny partner” poczyna sobie nie bardzo po partnersku. To już sukces, bo nie zawsze tak było. Do rangi symbolu urasta fakt, że Rzeczpospolita oficjalnie nawiązała stosunki dyplomatyczne z Republiką Litewską 5 września 1991 r. Dzień po tym gdy władze litewskie ze złamaniem własnego prawa rozpędziły samorządy w zamieszkanych w większości przez Polaków rejonach wileńskim i solecznickim. Była to kara za dążenie lokalnych działaczy do nadania tym samorządom cech narodowościowej autonomii terytorialnej. Nota bene Warszawa nigdy nie poparła autonomicznego programu Polaków Wileńszczyzny. Polityka instytucjonalnej dyskryminacji realizowana od ćwierćwiecza przez litewskie władze ex post w pełni potwierdza zresztą wszystkie obawy naszych rodaków i usprawiedliwia  ich dążenia do autonomii sprzed ćwierćwiecza.

Po rozbiciu samorządów aż do marca 1993 r w obu rejonach praktycznie autorytarną władzę sprawowali rządowi komisarze. Ich głównym zajęciem okazała się taka realizacja reprywatyzacji ziemi dawnych kołchozów by znaczna część gruntów zabranych niegdyś przez władzę sowiecką polskim rodzinom trafiła w ręce przybywających z innych części kraju Litwinów. Badacz tematu prof. Zbigniew Kurcz z Uniwersytetu Wrocławskiego ocenił ich działania jako „wewnętrzną kolonizację” obliczoną na zmianę stosunków narodowościowych w regionie metodami administracyjnymi i opisał ją historycznym odwołaniem do pruskich „rugów ziemskich”. Nieraz zresztą prowadzonych drastycznymi metodami – 27 kwietnia 1993 komisarz Arturas Merkys sprowadził do podwileńskiej wsi Gudele żołnierzy, ci strzałami w powietrze rozpędzili miejscowych polskich chłopów protestujących przeciw rozdzielaniu ziemi należącej przed kolektywizacją do ich przodków. Polskie władze początkowo stawiały litewskim warunek przywrócenia samorządów w rejonach wileńskim i solecznickim, nie były jednak zbyt konsekwentne gdyż już 13 stycznia 1992 minister spraw zagranicznych RP Krzysztof Skubiszewski przybył do Wilna i podpisał „Deklarację o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy”. W latach 1992-1996 Rzeczpospolita delegowała jako swojego ambasadora do Wilna Jana Widackiego, który jako głównego winowajcę konfliktu polsko-litewskiego ukazywał mniejszość polską, nie szczędząc jej krytyki.

Przez lata, zgodnie z dominującą w myśleniu polskich elit o wschodzie ideologią giedroyciowską, Polaków na Wileńszczyźnie przedstawiano w kategoriach obciążenia i przeszkody dla ułożenia sobie pożądanych pozytywnych relacji z Litwą. A konieczność „strategicznego partnerstwa” z nią przyjmowano na zasadzie dogmatu. Dopiero pod koniec ubiegłej dekady oficjalna Warszawa zaczęła głośniej podnosić kwestię dyskryminacji naszych rodaków na Wileńszczyźnie. Rzeczywistość bowiem aż nazbyt dojmująco obnażała miałkość przekonania o „naturalności” sojuszu z Litwą. Elity litewskie chętniej bowiem spoglądały w kierunku Skandynawii, również w kontaktach z czołowymi mocarstwami zachodnimi nie miały zamiaru korzystać w polskiego pośrednictwa. Tendencja ta tylko nasiliła się w ubiegłej dekadzie po przystąpieniu obu naszych krajów do UE i NATO. Litwini lekceważyli Polskę w sposób wręcz demonstracyjny. Podczas wizyty Lecha Kaczyńskiego w Wilnie 6 kwietnia 2010 r. litewski parlament odrzucił projekt ustawy zezwalający na oryginalną pisownię nazwisk miejscowych Polaków, co przecież w obliczu problemów polskiej oświaty czy niesprawiedliwej reprywatyzacji jest i tak najmniej skomplikowanym zagadnieniem w zakresie praw polskiej mniejszości.

Dopiero ten policzek oraz ustawa z 2011 r. pogarszająca wyraźnie warunki funkcjonowania polskich szkół, gwałtowanie oprotestowana na ulicach Wilna przez miejscowych Polaków, skłoniły rząd Tuska do zmiany narracji. Ówczesny premier udał się nawet 4 września 2011 r. do Wilna gdzie trwał pierwszy strajk polskich uczniów i zadeklarował wobec nich, że „relacje między Polską a Litwą będą tak dobre, jak dobre są relacje państwa litewskiego z polską mniejszością”. Jeszcze mocniejszych słów używał były minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski, który oświadczył jego „noga nie postanie na ziemi litewskiej”, dopóki Litwa nie zaprzestanie dyskryminacji naszych rodaków. Prawda jest taka, że był to tylko papkinowski teatr gromkich słów. Tusk w praktyce spacyfikował wówczas polski strajk, który konsekwentnie prowadzony mógł obronić polskie szkoły przed niekorzystną nowelizacją ustawy będącej źródłem ich obecnych problemów. Państwo polskie nadal zaś dawało Litwie wszystko to czego od nas potrzebowała.

Dogadzanie Litwinom
Na najbardziej fundamentalnym dla każdego państwa poziomie Polska jest jednym z gwarantów litewskiego bezpieczeństwa. Ponieważ Litwa nie posiada własnego lotnictwa bojowego jej przestrzeń powietrzna, jak również Łotwy i Estonii, objęta jest natowską misją Baltic Air Policing. Od 2004 r. Wojsko Polskie sformowało już sześć zmian Polskiego Kontyngentu Wojskowego „Orlik” w ramach którego polskie myśliwce z bazy w Szawlach patrolowały między innymi litewskie niebo. Jedynie Niemcy byli bardziej zaangażowani od nas w tę misję Sojuszu (obsłużyli osiem zmian). Od 30 kwietnia zeszłego roku gorliwie zdążyliśmy odsłużyć już dwie zmiany.

W 2006 r. PKN Orlen nabył od rosyjskiego Jukosu (53,7% udziałów za 1,49 miliardów doalrów) oraz rządu Litwy (30,66% za 852 mln dolarów) rafinerię w Możejkach. W czasie pospisywania jednej z umów brylował w Wilnie ówczesny premier Jarosław Kaczyński. Po wykupie pozostałych akcji od drobnych posiadaczy polska spółka stała się jedynym właścicielem. W Polsce nawet nie ukrywano, że inwestycja ma przesłanki polityczne – wyautować Rosjan z Litwy, co rozpatrywano właśnie w ramach „strategicznej współpracy” i co zresztą sugerowali Litwini, choć sami Rosjanie nie palili się wcale do inwestowania Możejkach. Nie zmarnowali natomiast okazji by uprzykrzyć życie konkurencji – Transnieft odciął ropę płynącą do tej pory do Możejek rurociągiem „Przyjaźń-Północ”. Rosjanie mówili o nieopłacalnej w naprawie „awarii”. Dzięki Wikileaks dziś już wiemy, że awarię zarządził rosyjski wicepremier Igor Sieczyn.

Znacznie bardziej zaskakujące okazało się „podziękowanie” ze strony państwowych Litewskich Kolei (Lietuvos Geležinkeliai), które już w 2008 r. rozmontowały tory prowadzące z Możejek na Łotwę, skąd paliwo odbierał tamtejszy przewoźnik po przystępnej cenie. W efekcie rafineria została zmuszona do korzystania z usług Litewskich Kolei, które narzuciły litewskiej spółce Orlenu zdzierczą taryfę, według polskich menadżerów o 30% wyższą od standardowej. Koszt zresztą wzrósł i przez to, że nowa trasa okazał się dwukrotnie dłuższa. Gdy Orlen zapowiedział budowę rurociągu do portu w Kłajpedzie litewskie władze gwałtownie zaoponowały przeciw takiej koncepcji na pozbycie się monopolu ich kolei. W efekcie możejska spółka od lat jest kamieniem u szyi polskiego potentata naftowego. W latach 2007-2013 tylko raz osiągnęła dodatni wynik finansowy. Z powodów politycznych Polska zdecydowała się na dogodzenie Litwinom poprzez utrzymywanie potężnego zakładu zatrudniającego około 2 tys. osób. Orlen Lietuva jest w tej chwili największym płatnikiem podatków na Litwie, odpowiada za 3,5% PKB tego kraju, odpowiada też za większość przychodów Litewskich Kolei. Mało kto pamięta, że jedyna litewska rafinera powstała w wyniku decyzji władz Związku Radzieckiego, który stworzył ją nie na potrzeby lokalnych konsumentów lecz stacjonujących w ówczesnej republice związkowej oddziałów Armii Radzieckiej. „Dziś widać, że to nie była udana inwestycja. Trzeba się pogodzić, że zainwestowanych pieniędzy nie uda się odzyskać. Musimy robić wszystko, by strat nie powiększać” – komentował rok temu Sławomir Jędrzejczyk, wiceprezes zarządu Orlenu.

Polska dołożyła usilnych starań aby wzmacniać bezpieczeństwo energetyczne nie tylko aspekcie Możejek. Kraj ten bowiem pod względem sieci elektroenergetycznych nadal pozostaje w ZSRR. Nakładem miliarda złotych Polska zaangażowała się w budowę mostu energetycznego, który połączy Litwinów z naszą siecią. Unia dołożyła na nasz wniosek prawie 800 milionów. Litwa zainwestowała wielokrotnie mniej. Most to nie tylko infrastrukturalne zabezpieczenie na wypadek gdyby Rosjan zaświerzbiła ręka nad pstryczkiem. Nawet polscy politycy i menadżerzy nie ukrywają, że energię będziemy głównie importować by pokryć braki w zasilaniu województwa warmińsko-mazurskiego. Litwini zatem dobrze zarobią na naszym zatroskaniu o ich bezpieczeństwo energetyczne. Most energetyczny zostanie prawdopodobnie ukończony w tym roku i jest jednym z nielicznych wielkich projektów infrastrukturalnych, które potrafiliśmy zrealizować w zaplanowanym terminie.

W tle pozostaje jeszcze budowa Via Baltica i Rail Baltica – drogi i linii kolejowej łączących Litwę z Polską i resztą Europy korytarzem transportowym z prawdziwego zdarzenia. I znów o ile dla gospodarki litewskiej inwestycja ma strategiczne, priorytetowe znaczenie, dla nas kierunek na Wilno, Rygę, Tallin ma charakter drugo, jeśli nie trzeciorzędny.

W niewoli dogmatów
Krótki przegląd kilku w istocie strategicznych i kosztownych inicjatyw polskiej polityki całkowicie zaprzecza wyrzekaniom obecnej opozycji na schładzanie relacji z Litwą przez Tuska czy Sikorskiego. W istocie poza frazeologią, Polska nadal odgrywała rolę dobrego wujka nadskakującego niegrzecznemu siostrzeńcowi. I to mimo tego, że ten okazuje się rozwydrzony bachorem otwarcie okazującym lekceważenie już nawet nie na poziomie praktyki politycznej ale demonstracyjnie, na poziomie politycznych deklaracji i gestów. Kolejny rząd ustawił Polskę nisko w priorytetach polityki zagranicznej. Prezydent Dalia Grybauskaitė  w swoim orędziu z czerwca 2013 r., które nawet znany litewski dziennikarz Rimvydas Valatka uznał za „wyjątkowo antypolskie”, oceniła dopuszczenie języka ojczystego mniejszości polskiej  do publicznego używania za  potencjalnie „uderzające w integralność kraju”. Cynicznie oskarżyła polskie władze o ograniczanie szkolnictwa mniejszości litewskiej w naszym kraju. Od trzech lat bojkotuje zaproszenia na obchody polskiego Dnia Niepodległości. 

Po co zatem Polska naprasza się ze swoim partnerstwem Litwie mimo wymierzanych jej policzków i dyskryminacji polskiej społeczności w tym kraju? Nikt nie wie po co więc nie trzeba się obawiać, że ktoś zapyta – można by skomentować cytatem z barejowskiego „Misia”. W kwestii litewskiej bowiem bardziej niż w jakiejkolwiek innej kwestii polityki wschodniej objawia się jej dogmatyzm zasadzony na nieprzepracowanych historycznych traumach. Spolegliwa polityka wobec naszego sąsiada to prosta projekcja ideologii giedroyciowskiej powstałej w czasach zimnej wojny, która każe spalać zasoby polityczne i materialne państwa polskiego w ramach wspierania Litwy, Białorusi czy Ukrainy, a właściwie wspierania przeciwrosyjskich tendencji w tych krajach. Wychodzi ona z założenia, że Polska jest egzystencjalnie i niemal bezpośrednio zagrożona przez Rosję, zaś trzy poradzieckie republiki o ile zajmą stanowisko antyrosyjskie będą stanowić kordon oddzielający nas od owego zagrożenia. Oba założenia nie mają wiele wspólnego z obecną rzeczywistością. Rosja wszak prowadzi ograniczoną operację militarną, której celem jest właśnie utrzymanie Ukrainy w roli bufora, po tym gdy porewolucyjne władze kijowskie prą do integracji ze strukturami zachodnimi. Zastosowała wariant mołdawski biorąc niewielki zastaw terytorialny skutecznie kotwiczący Ukrainę w strefie buforowej.

Jeszcze bardziej nonsensownym jest jednak rozpatrywanie Republiki Litewskiej w kategoriach strategicznego sojusznika czy chociażby bufora wobec Rosji. Nie może ona odgrywać tej drugiej roli już chociażby z powodów geograficznych. Litwa nie oddziela nas ani od obwodu kaliningradzkiego, ani od głównego terytorium Federacji Rosyjskiej, której wyjście na Nizinę Środkowoeuropejską prowadzi przez bramę smoleńską i terytorium Białorusi. Litwa to państwo o powierzchni dwóch polskich województw, gwałtownie się wyludniające – od 2001 r. populacja Litwy zmniejszyła się aż o 16,8% do 2,9 miliona mieszkańców. To tyle ile zamieszkuje w województwie dolnośląskim.  Armia złożona z kilkunastu tysięcy żołnierzy (razem z ochotnikami) pozbawionych lotnictwa i broni pancernej w rankingu globalfirepower.com sklasyfikowana w zeszłym roku na 103 miejscu na 106 odnotowanych armii narodowych.

Litwa to kraj pozbawiony poważniejszej bazy przemysłowej z nominalnym PKB ledwie przekraczającym 48 mld dolarów. Państwo to nie jest więc nawet perspektywicznym rynkiem zbytu. Obroty handlowe z Litwą wyniosły w zeszłym roku 3 415 milionów złotych co stawia je dopiero na 22 miejscu wśród naszych partnerów: 20 pod względem udziału w eksporcie (1,4% jego wolumenu) i 29 pod względem udziału w naszym imporcie (0,7%). Polska tymczasem była trzecim partnerem handlowym dla Litwy po Rosji i Niemczech, zarówno pod względem eksportu jak i importu. Na płaszczyźnie politycznej Litwa reprezentująca 0,7% populacji Unii (trzy kraje bałtyckie to zaledwie 1,5% unijnej populacji) nie odgrywa praktycznie żadnej roli w procesie podejmowania decyzji na poziomie Unii Europejskiej. Zresztą polityczna batalia w kwestii przyjmowania nielegalnych imigrantów, zakończona tak haniebną kapitulacją rządu Ewy Kopacz, wyraźnie pokazała, że Litwa nie czuje się częścią Europy Środkowej. Władze litewskie nie przyłączyły się do Grupy Wyszechradzkiej, która do rejterady Warszawy stanowiła opozycję wobec forsowanego przez Niemcy planu podziału imigrantów między wszystkie państwa członkowskie.

Litwa nie jest częścią Europy Środkowej
Kryzys migracyjny uwypukla zresztą to o czym pisałem jeszcze w czerwcu: „w sensie geopolitycznym nie istnieje nic takiego jak Europa Środkowowschodnia”.

Istnieją dwa regiony całkowicie odrębne ze względu na swoje uwarunkowania, przesłanki i interesy funkcjonujących w nim aktorów”. Państwa bałtyckie w tym Litwa prowadzą politykę antyrosyjską i koncentrują się na szukaniu na zachodzie protektora wobec Moskwy, którą postrzegają jako zagrożenie. Nie szukają go w Warszawie, lecz w Waszyngtonie, Berlinie i Brukseli. Gdy Litwa przechodziła na walutę euro z początkiem bieżącego roku tamtejsi politycy nawet nie ukrywali, że jej przyjęcie postrzegają w kategoriach bezpieczeństwa, które widzą w maksymalnej integracji ze strukturami zachodnimi. Tymczasem wszystkie kraje Europy Środkowej poza Polską definiują swoje interesy całkowicie odmiennie. Czechy, Słowacy i Węgrzy nie postrzegają Rosji jako egzystencjalnego zagrożenia, mało tego ich przywódcy, na ile tylko mogą, starają się utrzymywać z Moskwą poprawne relacje, tak aby służyły lewarowaniu ich pozycji w UE. Szczególne sukcesy w polityce tej osiągnął węgierski premier Viktor Orban.

Zarówno Orban jak i nasi południowi sąsiedzi wyciągają polityczne wnioski z tej oczywistej konstatacji, że od ćwierćwiecza nie jesteśmy już członkami RWPG i Układu Warszawskiego, od wielu lat jesteśmy natomiast członkami NATO i Unii Europejskiej. Kryzys migracyjny jest ostatnim ale bardzo dobitnym dowodem w jak niekorzystnym dla Europy Środkowej kierunku te struktury zmierzają – kompletnego zmajoryzowania naszego regionu przez Niemcy i ich zachodnieuropejskich sojuszników. Czesi, Słowacy i Węgrzy rozumieją wydawałoby się oczywistą, oczywistość – zagrożeniem dla podmiotowości czy wręcz formalnej suwerenności naszych państw nie jest dziś Władimir Putin lecz idące na pasku Angeli Merkel instytucje Unii Europejskiej. W tym sensie optyka i polityka Litwy, tudzież innych państw bałtyckich, która wynika rzecz jasna z ich odrębnych, określanych przez mikry potencjał i inne położenie geograficzne, uwarunkowań, różni się zdecydowanie od polityki państw środkowoeuropejskich.

W sensie geopolitycznym Nadbałtyka w tym Litwa stanowi odrębny od Europy Środkowej region. Jeśli polskie elity określają swoje interesy i politykę w sposób podobny do tego jak to czynią państwa nadbałtyckie to wynika to właśnie z ich kompleksów i zideologizowania w duchu giedroyciowskiej ideologii. Powodowało to zresztą i powoduje naszą izolację w Grupie Wyszehradzkiej będącej rdzeniem regionu. Refleksja ta może być odpowiedzią na twierdzenia kręgów prometejskich, szczególnie tych skupionych wokół Prawa i Sprawiedliwości, które ugodową politykę wobec Litwy i powrót do „strategicznego partnerstwa” z tym państwem prezentują w kategoriach odzyskiwania wiarygodności w regionie i sięgania po pozycję jego „naturalnego lidera”. Tymczasem jest wprost przeciwnie. Wszystkie pozostałe państwa Grupy Wyszehradzkiej chcą trzymać się jak najdalej od państw nadbałtyckich czy Ukrainy i unikają jak ognia sytuacji w której mogłyby stać się mięsem armatnim waszyngtońskiej nowej strategii odpychania Moskwy. Polityka oparta na ideologii giedroyciowskiej czyni nas outsiderem nie liderem Europy Środkowej.

Litwy nie da się obronić
Jest jeszcze jeden aspekt, którego polskie ale i litewskie elity zdają się nie rozumieć. W razie jakiejkolwiek faktycznej konfrontacji z Rosją, o której roją warszawscy politycy i publicyści, nie tylko nieskłonne do jej prowadzenia Paryż i Berlin, ale także Waszyngton spiszą państwa bałtyckie na straty.

Polskie media chętnie cytowały informacje prestiżowego dwumiesięcznika „Foreign Policy”, który doniósł niedawno, że Pentagon po raz pierwszy od 1991 r. opracowuje plany konfliktu wojennego z Moskwą, za najbardziej prawdopodobny uznając jej atak na „Pribałtikę”. Tymczasem już kilka dni później „FP” informowało, że w ciągu ostatnich 15 miesięcy sztaby wojsk lądowych i lotnictwa U.S. Army przeprowadziły 16 gier sztabowych, w których rozważano różne scenariusze walki z Rosją w tym regionie. USA wszystkie przegrały.  „Wniosek był prosty: nie potrafimy obronić państw bałtyckich” – podsumował jeden z oficerów organizujących symulacje. George Friedman szef agencji Stratfor zwanej „cieniem CIA” często wyraża to, czego amerykańskim politykom i urzędnikom powiedzieć nie wypada. W wydanej w 2010 r. książce „Następna dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy” Friedman ocenił, że „polityka krajów bałtyckich jest strategicznie ofensywna a taktycznie defensywna, co staje się obciążeniem”. Jak twierdzi ich położenie geograficzne „nie pozwala na skuteczną obronę”. Dlatego podpowiada, że władze USA powinny jedynie „markować poparcie dla nich” w celu „szachowania” Rosji , aby „uzyskać od niej maksymalne koncesje w zamian za wycofanie się z tego regionu”. Co ciekawe nawet Friedman odnosi się do irracjonalnych emocji Polaków związanych z państwami nadbałtyckimi i radzi przyszłym amerykańskim prezydentom: „biorąc pod uwagę wrażliwość Polaków, taki manewr odwlekać najdłużej, jak tylko się da”. Taki sam scenariusz Friedman pisze zresztą dla równie fetyszyzowanej przez polskie elity Gruzji.

Figury i pionki
Po analizie obiektywnych uwarunkowań dochodzimy do wniosku, że na każdym poziomie – od egzystencjalnych potrzeb związanych z bezpieczeństwem po stosunki ekonomiczne i polityczne w ramach UE Litwa potrzebuje Polski. Polska natomiast nie potrzebuje Litwy, nie ma nam ona nic do zaoferowania. Mimo to od 25 lat to Warszawa jest czołowym orędownikiem Republiki Litewskiej na arenie międzynarodowej i zaspokaja za darmo jej interesy we wszystkich wymienionych sferach. To my mamy ciężkie figury na tej szachownicy, Litwini tylko pionki. Mimo to polskie władze nigdy nie zdecydowały się na wykorzystanie swojej przewagi w jedynej kwestii, która powinna przyciągać uwagę państwa polskiego na Litwę.

Na Wileńszczyźnie zamieszkuje zwarcie, stanowiąc większość mieszkańców w dwóch rejonach i w szeregu gmin siedmiu kolejnych rejonów, wspólnota ponad 200 tys. Polaków. Są to dawni obywatele II Rzeczpospolitej, a najczęściej ich potomkowie, których rody zamieszkują na historycznej Wileńszczyźnie od wieków. Ludzie ci wytrwale podtrzymują swoją polską deklarację narodową mimo, że państwo polskie nie było w stanie ich obronić przed apokalipsą drugiej wojny światowej, komunistycznym totalitaryzmem, ale też zinstytucjonalizowaną dyskryminacją w czasach niepodległej Litwy. Z tego faktu zresztą wynika szczególne zobowiązanie Rzeczpospolitej wobec nich. Są oni obiektem polityki de facto obliczonej na asymilację. Wspomniana już administracyjna kolonizacja regionu, marginalizacja ojczystego języka Polaków, nawet poprzez lituanizację zapisu nazwisk czy w końcu ograniczanie polskiej oświaty to elementy tej polityki. Stopniowej, prowadzonej małymi krokami, ale konsekwentnej. Nowa minister oświaty i nauki Audronė Pitrėnienė w lipcu tego roku uznała, że pożądanym będzie dalsze wprowadzanie języka litewskiego do polskich szkół jako wykładowego na kolejnych lekcjach (na razie po litewsku wykładane są trzy przedmioty). Litewscy politycy jako wzór prezentują rozwiązania łotewskie gdzie w szkołach mniejszości narodowych w ich języku prowadzone są dwa przedmioty. Faktycznie dążą więc do likwidacji sieci szkolnictwa polskiego w jego obecnej formie, która istniała na Wileńszczyźnie nawet w czasach sowieckich.

Czy w sytuacji katastrofy demograficznej w Polsce stać nas na tracenie całych mas ludności tuż za jej granicą, poczuwających się tak silnie, tak lojalnie do związku z nią  i polskim narodem? Jaki sens ma rojenie o wielkich grach geopolitycznych, w sytuacji gdy kurczy się podstawowy zasób wspólnoty narodowej jakim są składający się na nią ludzie. Być może brzmi to sucho, zbyt sucho, ale z rozmysłem nie wprowadzałem do tego tekstu wątku moralnego wymiaru solidarności narodowej, bez której przecież owa wspólnota polityczna istnieć nie może. Nawet bowiem na poziomie kramarskiej analizy zysków i strat, jakże lubianej przez naszych „państwowców”, poświęcanie Polaków Wileńszczyzny na ołtarzu relacji z Republiką Litewską nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Rzeczpospolita nie ma na Litwie interesu ważniejszego niż obrona naszych rodaków. Generalnie poza nimi nie ma tam żadnych poważnych interesów. Republice Litewskiej zaś Polska potrzebna jest w wielu fundamentalnych dla niej kwestiach. Gdy w marcu 2012 r. obserwowałem na ulicach Wilna wielką manifestację lokalnych Polaków przeciw nowelizacji ustawy oświatowej, która jest źródłem ich obecnych problemów, ówczesny wiceprezes Związku Polaków na Litwie Stanisław Pieszko wskazał prostą receptę realnie twardej polityki wobec Litwy. „Wszystko powiązać z kwestiami polskiej mniejszości narodowej” mówił w czasie wywiadu opublikowanego przez kwartalnik „Myśl.pl”. W istocie gdy kiedyś polskie myśliwce znikną z lotniska w Szawlach, gdy Orlen po prostu wygasi produkcję w deficytowej rafinerii w Możejkach, prąd nie popłynie na Mazury, zaś Litwa pozostanie w komunikacyjnej izolacji, dopiero wtedy Litwini odczują ile może ich kosztować dyskryminacyjna polityka. Na razie nie kosztuje ich ona nic.

Karol Kaźmierczak
Artykuł ukazał się w portalu kresy.pl

Komentarze   

 
#33 Paparonz 2016-01-08 16:20
A prawdziwi Litwini to Bialorusini
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#32 cytat z ministra Waszczykowskiego 2015-11-25 15:45
„Podejmiemy z Wilnem dialog, ale jeśli z tamtej strony w ciągu najbliższych miesięcy nie będzie żadnego gestu w sprawie pisowni nazwisk, prawa własności, polskich szkół i pozostałych kwestii spornych, to relacje polsko-litewskie będą wyglądały tak jak dzisiaj. Litwini muszą zrozumieć, że to wreszcie trzeba załatwić. Ja rozumiem ich obawy, ale nawet Polska nie obawia się Niemiec tak jak Litwa nas!" – zaznaczył Waszczykowski.
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#31 LT-PL 2015-11-25 13:46
Doskonała analiza stosunków polsko-lietuviskich.
Warto żeby rząd RP uzmysłowił sobie w końcu,że Lietuva jest wrogim państwem zarówno Polsce jak i Polakom. Zawsze byli są i będą trollami Moskwy
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#30 Wanda 2015-11-23 12:44
oczywiście że nie muszą Polacy wyjeżdżać.
nie musieli też w 50-70 latach.
Ale ogromna część wyjechała, bo chcieli iiść za ich ojczyzną. Czy to znaczy że zdradzili?
A może zdradzili ci którzy nie pojechali i teraz pracują nie na korzyść Polski ale na korzyść Litwy.
I kto w takim razie jest patriotą? czy ten kto wyjechał czy kto został?
BO teraz zostało pisać że to Polska ich zdradziła. takie opisywanie zdrajców jest głupie. Ale faktem jest, że Litwa Polaków gnębi. I wiadomo było, że każdy będzie gnębił czy to ruskie, Niemcy czy Litwini, jeśli obecnie są panami na tej ziemi.
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#29 Jacek z Poznania 2015-11-21 11:44
Świetny artykuł!!! Prawda powiedziana prosto w oczy. Dosyć litewskiej bezczelności. Niech żyje Polska!!!
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#28 Karol Dworzak 2015-11-21 11:36
Cytuję ziuk:
"Dworzak"
napisz może wprost, co chyba próbujesz sugerować, że rodzina Dębskiego wymordowała się sama? albo zrobili to nieznani sprawcy, chuligani, jacyś pospolici złodziejaszkowie. i może jeszcze tak samo było z dziesiątkami tysięcy innych bestialsko pomordowanych Polaków...
propaganda ukraińska niczym się nie różni od propagandy lietuviskiej, ale zwykli ludzie wiedzą swoje, bez względu na to co wygadują dyżurne "autorytety".


Ależ szanowny Panie, tematem mojego postu był tekst polemiczny z panem Kaźmierczakiem, który ukazał się w tym samym "Do Rzeczy" w którym publikował pan Kaźmierczak. Myślę, że warto zapoznac się i z nim.
Czy ja gdzieś chocby słowem napisałem o Wołyniu, Ukrainie i panu Dębskim? Gdzie Pan to znalazł?
PS. Dworzak, nie "Dworzak"
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#27 ziuk 2015-11-21 11:15
"Dworzak"
napisz może wprost, co chyba próbujesz sugerować, że rodzina Dębskiego wymordowała się sama? albo zrobili to nieznani sprawcy, chuligani, jacyś pospolici złodziejaszkowie. i może jeszcze tak samo było z dziesiątkami tysięcy innych bestialsko pomordowanych Polaków...
propaganda ukraińska niczym się nie różni od propagandy lietuviskiej, ale zwykli ludzie wiedzą swoje, bez względu na to co wygadują dyżurne "autorytety".
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#26 08/15 2015-11-21 00:09
Cytuję Tadeusz:
Nacjonalizmy litewski i ukraiński nienawidzą Polaków i są nam śmiertelnym zagrożeniem. Tragicznym tego symbolem są rzezie ponarska i wołyńska.

Krzesimir Dębski, znany kompozytor, którego rodzina została wymordowana przez OUN-UPA, ostrzega:

"Perfidia, usypianie przeciwnika i różne formy kłamstwa są jednym z podstawowych sposobów walki ukraińskiego nacjonalisty.
Wystarczy przypomnieć, jak ci czczeni dzisiaj bohaterowie uspokajali polską ludność cywilną przed rzezią, w tym matki i ojców małych dzieci, ich babcie i dziadków.

Jeżdżąc na Ukrainę spotykam się na każdym kroku z pomnikami, popiersiami, tablicami, gadżetami nawiązującymi do ludzi, którzy dokonali najokrutniejszego masowego ludobójstwa w historii Polski.
Nie wierzcie ukraińskim nacjonalistom, ani w żadne ich oświadczenia, ani ludziom, którzy uznają OUN-UPA za bohaterów."

Nacjonalizm litewski był i jest groźny.
Doktryna państwowa Litwy zakładała wyniszczenie polskości i jest realizowana
nawet dzisiaj, przy pomocy eleganckich metod, przez ludzi, którzy właściwie nacjonalistami w ścisłym tego słowa znaczeniu nie są.Nie są groźni ci nieliczni, którzy wrzeszczą "Litwa dla Litwinów!" Grożniejsi są ci mili, uśmiechnięci panowie, którzy systematycznie ograniczają prawa Polaków /oświata/ i nie chcą wypełnienia Traktatu z 1994r.A jest ich niestety większość.
Natomiast nacjonalizm ukraiński b y ł groźny. Dzisiaj już nie jest bo to margines. Wyczyny UPA to mroczna historia, która nie przekłada się na dzień dzisiejszy.
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#25 Karol Dworzak 2015-11-20 23:05
Tydzień później w Do Rzeczy ukazała się polemika pani Agnieszki Rybak z przytoczonym tutaj tekstem. Czy redakcja będzie tak miła i również go przytoczy?
Cytować | Zgłoś administratorowi
 
 
#24 Tadeusz 2015-11-20 22:10
Nacjonalizmy litewski i ukraiński nienawidzą Polaków i są nam śmiertelnym zagrożeniem. Tragicznym tego symbolem są rzezie ponarska i wołyńska.

Krzesimir Dębski, znany kompozytor, którego rodzina została wymordowana przez OUN-UPA, ostrzega:

"Perfidia, usypianie przeciwnika i różne formy kłamstwa są jednym z podstawowych sposobów walki ukraińskiego nacjonalisty.
Wystarczy przypomnieć, jak ci czczeni dzisiaj bohaterowie uspokajali polską ludność cywilną przed rzezią, w tym matki i ojców małych dzieci, ich babcie i dziadków.

Jeżdżąc na Ukrainę spotykam się na każdym kroku z pomnikami, popiersiami, tablicami, gadżetami nawiązującymi do ludzi, którzy dokonali najokrutniejszego masowego ludobójstwa w historii Polski.
Nie wierzcie ukraińskim nacjonalistom, ani w żadne ich oświadczenia, ani ludziom, którzy uznają OUN-UPA za bohaterów."
Cytować | Zgłoś administratorowi
 

Dodaj komentarz

radiowilnowhite

EWANGELIA NA CO DZIEŃ

  • 29 marca 2024 

    Wielki Piątek

    J 18, 1-19, 42

    Słowa Ewangelii według świętego Jana

    Jezus udał się z uczniami za potok Cedron, do znajdującego się tam ogrodu. I wszedł do niego On i Jego uczniowie. Judasz, Jego zdrajca, też znał to miejsce, gdyż Jezus często spotykał się tam ze swymi uczniami. Judasz więc przybył tam wraz z oddziałem żołnierzy oraz służącymi wyższych kapłanów i faryzeuszów, zaopatrzonymi w pochodnie, lampy i broń. Ponieważ Jezus wiedział o wszystkim, co Go spotka, wyszedł im naprzeciw i zapytał: „Kogo szukacie?”. Odpowiedzieli Mu: „Jezusa z Nazaretu”. Wtedy On powiedział: „Ja jestem”. A wśród nich znajdował się Judasz, Jego zdrajca. Kiedy zaś usłyszeli: „Ja jestem”, cofnęli się i upadli na ziemię. Zapytał ich więc powtórnie: „Kogo szukacie?”. A oni zawołali: „Jezusa z Nazaretu”. Wówczas Jezus im rzekł: „Powiedziałem wam, że Ja jestem. Skoro więc Mnie szukacie, pozwólcie im odejść”. Tak miały się spełnić słowa, które wypowiedział: „Nie utraciłem nikogo z tych, których Mi powierzyłeś”. Wtedy Szymon Piotr, który nosił miecz, wydobył go i uderzył sługę najwyższego kapłana i odciął mu prawe ucho. Sługa zaś nazywał się Malchos. Jezus zwrócił się do Piotra: „Schowaj miecz do pochwy! Czy nie mam wypić kielicha, który podał Mi Ojciec?”. Żołnierze więc ze swym dowódcą oraz słudzy żydowscy pochwycili Jezusa, związali Go i zaprowadzili najpierw do Annasza, teścia Kajfasza, który sprawował w owym roku urząd najwyższego kapłana. To właśnie Kajfasz poradził Żydom: „Lepiej przecież, aby jeden człowiek umarł za naród”. Tymczasem za Jezusem podążał Szymon Piotr oraz jeszcze inny uczeń. Uczeń ten był znany najwyższemu kapłanowi, dlatego wszedł z Jezusem aż na dziedziniec pałacu najwyższego kapłana. Piotr natomiast pozostał na zewnątrz przy bramie. Ten inny uczeń, znany najwyższemu kapłanowi, wrócił jednak, porozmawiał z odźwierną i wprowadził Piotra do środka. A służąca odźwierna zapytała Piotra: „Czy i ty jesteś jednym z uczniów tego człowieka?”. On odpowiedział: „Nie jestem”. A wokół rozpalonego na dziedzińcu ogniska stali słudzy oraz podwładni najwyższego kapłana i grzali się, bo było chłodno. Także Piotr stanął wśród nich i grzał się. Najwyższy kapłan postawił Jezusowi pytanie o Jego uczniów oraz o Jego naukę. Jezus mu odpowiedział: „Ja otwarcie przemawiałem do ludzi. Zawsze nauczałem w synagodze i świątyni, gdzie się gromadzą wszyscy Żydzi. Niczego nie powiedziałem w ukryciu. Dlaczego więc Mnie wypytujesz? Zapytaj tych, którzy Mnie słuchali, o czym ich uczyłem; oni wiedzą, co im powiedziałem”. Po tych słowach jeden ze stojących tam sług wymierzył Jezusowi policzek, mówiąc: „W taki sposób odpowiadasz najwyższemu kapłanowi?”. Jezus mu odrzekł: „Jeśli źle coś powiedziałem, to udowodnij, co było złe, a jeśli dobrze, to dlaczego Mnie bijesz?”. Następnie Annasz odesłał związanego Jezusa do najwyższego kapłana Kajfasza. Tymczasem Piotr stał na dziedzińcu i grzał się. Wtem zapytano go: „Czy i ty jesteś jednym z Jego uczniów?”. A on zaprzeczył, stwierdzając: „Nie jestem”. Jeden ze sług najwyższego kapłana, krewny tego, któremu Piotr odciął ucho, zwrócił się do niego: „Czyż nie widziałem cię razem z Nim w ogrodzie?”. Piotr jednak znowu zaprzeczył i zaraz kogut zapiał. Wczesnym rankiem przeprowadzono Jezusa od Kajfasza do pretorium. Oskarżyciele nie weszli jednak do pretorium, aby się nie skalać i móc spożyć wieczerzę paschalną. Dlatego też Piłat wyszedł do nich i zapytał: „Jakie oskarżenie wnosicie przeciwko temu człowiekowi?”. Oni odpowiedzieli: „Nie wydalibyśmy Go tobie, gdyby On nie był złoczyńcą”. Piłat im odparł: „Zabierzcie Go sobie i osądźcie zgodnie z waszym prawem”. Wówczas Żydzi rzekli: „Nam nie wolno nikogo zabić”. Tak miała wypełnić się zapowiedź Jezusa, w której zaznaczył, jaką poniesie śmierć. Piłat więc znowu wrócił do pretorium, przywołał Jezusa i zapytał Go: „Czy Ty jesteś królem Żydów?”. Jezus rzekł: „Mówisz to od siebie, czy też inni powiedzieli ci to o Mnie?”. Wówczas Piłat powiedział: „Czyż ja jestem Żydem? To Twój naród i wyżsi kapłani wydali mi Ciebie. Co zrobiłeś?”. Jezus odpowiedział: „Moje królestwo nie jest z tego świata. Gdyby moje królestwo było z tego świata, moi podwładni walczyliby, abym nie został wydany Żydom. Teraz zaś moje królestwo nie jest stąd”. Wówczas Piłat rzekł Mu: „A więc jesteś królem”. Jezus odparł: „To ty mówisz, że jestem królem. Ja urodziłem się i przyszedłem na świat po to, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, jest mi posłuszny”. Wtedy Piłat rzekł do Niego: „A cóż to jest prawda?”. I gdy to powiedział, znowu wyszedł do Żydów, stwierdzając wobec nich: „Ja nie znajduję w Nim żadnej winy. Jest zaś u was zwyczaj, że uwalniam wam kogoś na święto Paschy. Chcecie więc, abym wam wypuścił na wolność króla Żydów?”. Ponownie zaczęli wołać: „Nie Jego, ale Barabasza!”. A Barabasz był przestępcą. Wówczas Piłat zabrał Jezusa i kazał ubiczować. A żołnierze spletli koronę z cierni i włożyli na Jego głowę. Narzucili Mu purpurowy płaszcz, podchodzili do Niego i mówili: „Bądź pozdrowiony, królu Żydów”. Bili Go też po twarzy. Piłat zaś znowu wyszedł na zewnątrz i oznajmił im: „Oto wyprowadzam Go do was, abyście wiedzieli, że nie znajduję w Nim żadnej winy”. I Jezus wyszedł na zewnątrz w cierniowej koronie i purpurowym płaszczu. Wtedy Piłat powiedział do nich: „Oto człowiek!”. Gdy wyżsi kapłani i słudzy zobaczyli Go, zaczęli krzyczeć: „Ukrzyżuj! Ukrzyżuj!”. Piłat im odparł: „Weźcie Go i sami ukrzyżujcie! Ponieważ ja nie znajduję w Nim żadnej winy”. Żydzi mu odpowiedzieli: „My posiadamy Prawo i zgodnie z Prawem powinien umrzeć, gdyż uznał się za Syna Bożego”. Gdy Piłat usłyszał ten zarzut, bardzo się przestraszył. Wrócił ponownie do pretorium i zapytał Jezusa: „Skąd pochodzisz?”. Lecz Jezus nie dał mu żadnej odpowiedzi. Wtedy Piłat rzekł do Niego: „Nie chcesz ze mną rozmawiać? Czy nie wiesz, że mam władzę Cię uwolnić i mam władzę Cię ukrzyżować?”. Jezus mu odpowiedział: „Nie miałbyś żadnej władzy nade Mną, gdybyś nie otrzymał jej z góry. Stąd większy grzech popełnił ten, kto wydał Mnie tobie”. Od tej chwili Piłat usiłował Go uwolnić, lecz Żydzi zaczęli głośno wołać: „Jeśli Go wypuścisz, przestaniesz być przyjacielem cesarza. Kto bowiem uznaje siebie za króla, przeciwstawia się cesarzowi”. Kiedy Piłat usłyszał te słowa, polecił wyprowadzić Jezusa na zewnątrz i posadzić na ławie sędziowskiej, znajdującej się na miejscu zwanym Lithostrotos, a w języku hebrajskim Gabbata. Był to zaś dzień przygotowania Paschy, około godziny szóstej. Następnie Piłat rzekł do Żydów: „Oto wasz król!”. Ci natomiast zakrzyknęli: „Precz! Precz! Ukrzyżuj Go!”. Piłat więc ich zapytał: „Waszego króla mam ukrzyżować?”. Wyżsi kapłani odpowiedzieli: „Nie mamy króla oprócz cesarza”. Wtedy Piłat wydał Go im na ukrzyżowanie. Oni zaś zabrali Jezusa. A Jezus, dźwigając krzyż dla siebie, przyszedł na tak zwane Miejsce Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowano, a wraz z Nim – z jednej i drugiej strony – jeszcze dwóch innych; Jezusa zaś w środku. Piłat kazał też sporządzić i umieścić na krzyżu tytuł kary, a było napisane: „Jezus Nazarejczyk, król Żydów”. Wielu Żydów czytało ten napis, ponieważ miejsce ukrzyżowania Jezusa znajdowało się blisko miasta i był on sporządzony w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Wyżsi kapłani żydowscy mówili więc Piłatowi: „Nie pisz «król Żydów», lecz: «To On powiedział: Jestem królem Żydów»”. Piłat jednak odparł: „To, co napisałem, napisałem”. Żołnierze po ukrzyżowaniu Jezusa zabrali Jego tunikę i płaszcz, który podzielili na cztery części – dla każdego żołnierza po jednej. Tunika nie była szyta, lecz z góry na dół cała tkana. Dlatego też postanowili wspólnie: „Nie rozrywajmy jej, lecz losujmy, do kogo ma należeć”. Tak miało wypełnić się Pismo: „Podzielili między siebie moje ubrania i o moją szatę rzucili los”. To właśnie uczynili żołnierze. Przy krzyżu Jezusa stała zaś Jego Matka, siostra Jego Matki, Maria, żona Kleofasa oraz Maria Magdalena. Gdy Jezus zobaczył Matkę i stojącego obok ucznia, którego miłował, zwrócił się do Matki: „Kobieto, oto Twój syn”. Następnie rzekł do ucznia: „Oto twoja Matka”. I od tej godziny uczeń przyjął Ją do siebie. Potem Jezus, wiedząc, że już wszystko się dokonało, aby wypełniło się Pismo, rzekł: „Pragnę”. A znajdowało się tam naczynie pełne octu. Nałożono więc na hizop gąbkę nasączoną octem i podano Mu do ust. Kiedy Jezus skosztował octu, powiedział: „Wykonało się”; po czym skłonił głowę i oddał ducha. Ponieważ był to dzień przygotowania Paschy, i aby ciała nie wisiały na krzyżach w szabat – był to bowiem uroczysty dzień szabatu – Żydzi poprosili Piłata o połamanie nóg skazańcom i usunięcie ich. Przyszli więc żołnierze i połamali golenie pierwszemu, a potem drugiemu, którzy byli z Nim ukrzyżowani. Gdy podeszli do Jezusa i zobaczyli, że On już nie żyje, nie połamali Mu goleni, natomiast jeden z żołnierzy włócznią przebił Jego bok, z którego zaraz wypłynęła krew i woda. O tym daje świadectwo ten, który to widział, a jego świadectwo jest prawdziwe. On wie, że mówi prawdę, abyście i wy uwierzyli. Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: „Nie będziecie łamać jego kości”. Pismo mówi też w innym miejscu: „Będą patrzeć na Tego, którego przebili”. Po tym wszystkim Józef z Arymatei, który był uczniem Jezusa, lecz ukrytym z obawy przed Żydami, poprosił Piłata, aby mógł zabrać ciało Jezusa. Gdy Piłat wyraził zgodę, przyszedł i wziął Jego ciało. Przybył także Nikodem, który po raz pierwszy zjawił się u Jezusa nocą. On przyniósł około stu funtów mirry zmieszanej z aloesem. Zabrali oni ciało Jezusa i zgodnie z żydowskim zwyczajem grzebania owinęli je w płótna wraz z wonnościami. W miejscu ukrzyżowania znajdował się ogród, w ogrodzie zaś nowy grobowiec, w którym jeszcze nikt nie był pochowany. Tam więc, ponieważ grobowiec był blisko, złożono ciało Jezusa ze względu na żydowski dzień przygotowania.

    Czytaj dalej...
 

 

Miejsce na Twoją reklamę
300x250px
Lietuva 24Litwa 24Литва 24Lithuania 24