Inicjatywa organizowania festiwalu zrodziła się w 2013 roku. Zdaniem organizatora – Wielofunkcyjnego Ośrodka Kultury w Rudominie, pod kierownictwem Wiolety Ciereszko – należy poznawać i promować kulturę, która łączy wszystkie narody zamieszkujące Litwę. Nie należy trzymać kulturę w zamknięciu, a nią się dzielić.
Seminarium składało się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej.
W części teoretycznej uczestnicy spotkania mieli okazję wysłuchać referatów o Adwencie, który jest bogaty w symbole i zwyczaje.
Dyrektor Izby Palm i Użytku Powszechnego w Ciechanowiszkach, certyfikowana twórczyni ludowa i etnograf Janina Norkūnienė opowiedziała o okresie adwentowym naszych dziadków. Ich opowieści zostały zebrane podczas wypraw etnograficznych w ciągu 30 lat działalności Izby. Tak na przykład można było się dowiedzieć, że dawniej wierzono, iż siedzi diabełek, który na koziej skórze zapisuje wszystkie grzechy człowieka. Każdy musi za nie odpokutować, bo w innym wypadku na Boże Narodzenie nie otrzyma prezentów. Okres adwentowy według dawnych wierzeń – to harmonia ciała i duszy. Ważną rolę tu odgrywał post. Janina Norkūnienė podzieliła się z uczestnikami rodzinną receptą dania postnego, które nazywane było „pietuchiem”. To woda ze studni, oliwa, cebula, skórki chleba zbierane i suszone w ciągu roku, pieprz i sól.
Ważnym elementem okresu adwentowego było wykonywanie kalendarza adwentowego, w którym każdy wpisywał swoje obietnice. Piękna tradycja dawnych czasów – pisanie życzeń świątecznych tym, którzy są nam bliscy. Uczestnicy seminarium mogli się wiele dowiedzieć o zwyczajach związanych z obchodami dni świętych patronów. Janina Norkūnienė opowiedziała również o pracach, które należało wykonać w okresie adwentowym. W okresie adwentowym chętnie do domu zapraszano podróżnika, który domownikom opowiadał różne historie zasłyszane lub widziane podczas wędrówek.
O sakralności słomianych „pająków”, często nazywanych „sadami” – ozdobnych, wiszących konstrukcjach – mówiła mistrzyni ludowa i reżyser Jurgita Kaščiukaitė-Kutkienė. Opowiedziała o tradycji wyplatania „pająków”, o tym, jakie miały one znaczenie w różnych okresach, gdzie w domu ta ozdoba była zawieszana. Wszyscy mogli się dowiedzieć, z czego składa się kanoniczny „pająk”, jaką symbolikę mają poszczególne jego części. Zdaniem Jurgity Kaščiukaitė-Kutkienė, te ozdoby są zmniejszonym modelem świata.
Podczas seminarium wystąpił historyk literatury, doktor nauk humanistycznych, dziennikarz, przewodnik i poeta Józef Szostakowski. Opowiadał o tym, że Wilno i okolice mają własne bajki, legendy i podania. Należy tu wspomnieć, że Józef Szostakowski zebrał i w 2017 roku wydał je drukiem w postaci arcypięknej książki „Podwileńskie bajanie. Legendy, podania, bajki z okolic Wilna”. O tej właśnie książce, o legendach zamieszczonych w niej, opowiedział Józef Szostakowski podczas seminarium.
W części praktycznej seminarium uczestnicy zostali podzieleni na pięć grup. Każda grupa miała do wykonania poszczególne zadanie. Jedni wykonywali ozdoby choinkowe i pocztówki z suchych kwiatów, drudzy – wycinanki z papieru. Czwarta grupa wyplatała „pająki” ze słomy, a piąta grupa produkowała kremy-balsamy. Wszystkie te zadania były wykonywane pod czujnym okiem twórczyń ludowych: Teresy Michalkiewicz, Janiny Zamary, Ireny Jodko, pracownic Izby Palm i Użytku Powszechnego w Ciechanowiszkach oraz Teresy Majciekianiec z Wilna, Ady Germantavičienė z Pogir, Jurgity Kaščiukaitė-Kutkienė z Bezdan, oraz Janiny Norkūnienė z Wilna.
Na zakończenie imprezy wszystkim twórczyniom ludowym oraz prelegentom zostały wręczone dyplomy-podziękowania i symboliczne upominki.
Organizatorem tak pięknej i wielce pożytecznej imprezy był Wielofunkcyjny Ośrodek Kultury w Rudominie przy wsparciu Samorządu Rejonu Wileńskiego. Prowadzącą seminarium była Karolina Petrusewicz.
Andrzej Aszkiełowicz
Fot. autor
