W języku polskim na Litwie (w tym też w odmianie używanej przez polską inteligencję) występuje sporo wyrazów, które pomimo identycznego brzmienia z odpowiednikami ogólnopolskimi mają inne znaczenie, najczęściej przejęte od podobnych formalnie wyrazów występujących w języku rosyjskim lub białoruskim albo w obu tych językach, a także w nielicznych wypadkach w języku litewskim.

Poznanie dawnego znaczenia wyrazów jest niezmiernie fascynujące. Język się zmienia, wiele wyrazów dzisiaj ma inne znaczenie niż dawniej. Urządźmy małą wycieczkę w przeszłość. 

W języku stosunkowo często mamy do czynienia z połączeniami wyrazowymi, w których występuje powtarzalność znaczeniowa składników. Zjawisko to nosi nazwę redundancji wyrazowej, natomiast potocznie, żartobliwie nazywane jest masłem maślanym.

W polszczyźnie litewskiej samogłoska o ma nieco inną artykulację, czyli wymowę, niż w języku ogólnym.

Dzisiejsze spotkanie z językiem poświęcimy przyimkom, czyli „maleńkim despotom”, jak je nazwał Witold Gawdzik, autor słynnej „Gramatyki na wesoło”.

Dość często Polacy litewscy używają takich form, jak przyjDZI, powiEDŹ, narysUJ, JanUK, prędzEJ, CHUdzieńki, ZROobicie, itd. Tego typu przykładów można podać sporo.

Dzień Matki, który na Litwie i w Polsce obchodzimy w maju, jest szczególną okazją, żeby przybliżyć słownictwo używane na określenie „kobiety mającej własne dzieci”. Rozpocznę od słowa „matka”, które pojawia się w języku polskim bardzo wcześnie.

W języku jest niemało wyrazów, które mają zbliżone znaczenie, jednak nie zawsze mogą być używane wymiennie. Właśnie o takich wyrazach chciałabym dzisiaj mówić.

Być może nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, że mówiąc lub pisząc przypominamy nie tylko poszczególne pojedyncze wyrazy, lecz też połączenia, które się składają z kilku wyrazów, np. nie zmrużyć oka, końskie zdrowie, robić z igły widły, ptasi móżdżek, kupować kota w worku, zejść na psy.

Nie jest tajemnicą, że my, Polacy litewscy, inaczej niż w polszczyźnie ogólnej wymawiamy niektóre dźwięki. To ta nieco inna wymowa poszczególnych dźwięków zdradza, skąd pochodzimy.